10 lipca 2019 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że
„Brak maksymalnego terminu stosowania tymczasowego aresztowania po wydaniu pierwszego wyroku przez sąd pierwszej instancji jest zgodny z Konstytucją” (sygn. K 3/16).
Wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów Kodeksu postępowania karnego, określających tryb tymczasowego aresztowania w kontekście jego maksymalnego czasu trwania oraz zasad przedłużenia, złożył Rzecznik Praw Obywatelskich. W zakresie pytania zadanego przez RPO Trybunał orzekł:
„art. 263 § 7 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego w zakresie, w jakim nie określa maksymalnego łącznego czasu trwania tymczasowego aresztowania po wydaniu pierwszego wyroku przez sąd pierwszej instancji, jest zgodny z art. 41 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP” (sygn. K 3/16).
Zdaniem Trybunału, ochrony przed nadużywaniem tej instytucji można poszukiwać w przesłankach i procedurach zapewniających kontrolę konieczności jej zastosowania. Terminy, wprowadzające ograniczenia czasowe stosowania danych instytucji, chociażby tj. właśnie jak tymczasowego aresztowania, mogą pełnić funkcję dyscyplinującą, niemniej ich sztywne określanie równie dobrze może zadziałać w całkiem innym, niewłaściwym kierunku:
„Można sobie w szczególności wyobrazić sytuację, że oskarżony będzie celowo dążył do przewlekania postępowania, aby po przekroczeniu maksymalnego dopuszczalnego terminu tymczasowego aresztowania wyjść na wolność” (sygn. K 3/16).
Trybunał zaproponował, że lepszym rozwiązaniem byłoby zagwarantowanie tymczasowo aresztowanemu, że niezbędność jego przetrzymywania będzie podlegać periodycznej kontroli niezależnego sądu.
W końcowym fragmencie uzasadnienia swojego wyroku Trybunał przyznał (choć nie było to objęte wnioskiem RPO), że powziął wątpliwość co do zgodności z Konstytucją obowiązujących zasad stosowania tymczasowego aresztowania, na które ma wpływ wysokość grożącej oskarżonemu kary (wątpliwości TK dotyczą art. 258 § 2 Kodeksu postępowania karnego:
„Jeżeli oskarżonemu zarzuca się popełnienie zbrodni lub występku zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 8 lat, albo gdy sąd pierwszej instancji skazał go na karę pozbawienia wolności nie niższą niż 3 lata, potrzeba zastosowania tymczasowego aresztowania w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania może być uzasadniona grożącą oskarżonemu surową karą” (Dz. U. 1997 Nr 89 poz. 555, ze zm.).
Trybunał przypomniał również, że dotąd nie został wykonany przez ustawodawcę wyrok z 20 listopada 2012 r. o sygn. SK 3/12, który zobowiązywał go do jednoznacznego uregulowania w ustawie przesłanek przedłużania tymczasowego aresztowania po wydaniu pierwszego wyroku przez sąd I instancji.
Autor: Portal Skarbiec.biz
