W ostatnich latach Ministerstwo Finansów wprowadziło wiele zmian i regulacji w polskim systemie podatkowym. Zmiany te, coraz bardziej uciążliwe dla podatników, w dużej mierze dotyczą dyrektorów finansowych firm działających w Polsce. To oni muszą bezbłędnie orientować się w nowych przepisach i praktyce podatkowej, żeby zapewnić swoim firmom prawidłowe prowadzenie spraw finansowych. Dlatego firma audytorsko-doradcza Grant Thornton i towarzystwo ubezpieczeniowe Euler Hermes już po raz trzeci zapytały polskich CFO, jak odbierają wprowadzone w ostatnim roku zmiany.
Z najnowszej edycji raportu wynika, że zdecydowana większość CFO, bo aż 78 proc. ankietowanych, odczuwa dalsze zaostrzanie polityki podatkowej wobec firm w Polsce. Tegoroczny wynik jest o 6 pkt proc. wyższy niż w badaniu z 2018 roku i aż o 35 pkt proc. wyższy niż w 2017 roku.
Wykres 1. Jak z Pana(-i) perspektywy zmieniła się praktyka podatkowa urzędów skarbowych wobec przedsiębiorstw w ostatnich 12 miesiącach?
Polscy CFO zapytani o obszary, w których ich firmy odczuwają najsilniejsze zmiany, w zdecydowanej większości (74 proc. ankietowanych) wskazali dalsze zaostrzanie przepisów podatkowych oraz zaostrzanie wymagań sprawozdawczych wobec podatników (70 proc. badanych). To duży wzrost w stosunku do badania z zeszłego roku, w którym na to pytanie tak odpowiedziało odpowiednio 56 proc. i 61 proc. ankietowanych. Kolejne wprowadzone przez fiskus zmiany, które odnotowali polscy dyrektorzy finansowi, to wzrost szczegółowości kontroli skarbowych (35 proc. ankietowanych) oraz rzadsze wydawanie interpretacji podatkowych korzystnych dla przedsiębiorców (28 proc.). To wzrost o 9 pkt proc. rok do roku w przypadku obu obszarów. Z kolei w ocenie częstotliwości samych kontroli skarbowych oraz wydawania korzystnych dla firm decyzji fiskusa badani CFO zauważyli złagodzenie praktyki podatkowej – zaostrzenie w tym obszarze widzi odpowiednio 26 proc. (spadek z 29 proc. rok temu) oraz 21 proc. (spadek z 30 proc. rok temu) ankietowanych.
Głównym problemem jest jakość stanowionego prawa. Do zmian bowiem wszyscy jesteśmy przyzwyczajeni, natomiast bez odzewu pozostają prośby o jasność i czytelność przepisów. Ostatnio po wprowadzeniu zmian kluczowe jest to, jak wypowie się Minister Finansów w objaśnieniach. Analiza przepisów niewiele bowiem rozjaśnia. Jeżeli to się nie zmieni, to niezadowolenie CFO i w ogóle podatników będzie narastać.
W efekcie regularnie kurczy się grono CFO pozytywnie oceniających wysiłki resortu finansów, mające służyć uszczelnieniu systemu podatkowego. Jeszcze w 2017 roku popierających działania MF było aż 82 proc. respondentów. Rok później – w 2018 roku – ich liczba spadła do poziomu 65 proc., a w tym roku ten negatywny trend jeszcze bardziej się pogłębił i już tylko 57 proc. polskich CFO korzystnie oceniło działania ministerstwa.
Wykres 2. Jak ocenia Pan(-i) skuteczność wprowadzonych przez Ministerstwo Finansów działań mających uszczelnić system podatkowy (np. podział źródeł przychodów na pochodzące z działalności oraz na zyski kapitałowe, wprowadzenie limitu dla usług niematerialnych, zmiany w podatku u źródła, JPK dla wszystkich)?
Wyniki tegorocznego badania wykazują, że Polscy CFO nadal czują się mocno zaniepokojeni zaostrzającą się polityką fiskalną państwa. Aż 57 proc. ankietowanych (58 proc. w 2018 roku) uważa, że działania MF utrudniają im prowadzenie biznesu. Jeszcze dwa lata wcześniej – w 2017 roku – takich odpowiedzi było niemal o połowę mniej (32 proc.). Cieszyć może jednak fakt, że w ostatnim roku ta grupa przestała już rosnąć. Z kolei odsetek dyrektorów finansowych uważających, że działania MF nie wpływają na działalność ich firmy, wyniósł w tegorocznej edycji badania 41 proc. (o 3 pkt proc. więcej niż w 2018 roku i o 25 pkt proc. mniej niż w 2017 roku). Równocześnie z 4 do 2 proc. spadł w bieżącym roku odsetek wskazań respondentów, którzy zadeklarowali, że działania rządu ułatwiają im prowadzenie biznesu.
Trwające zacieśnianie pętli podatkowej sprawia, iż niewspółmiernie więcej energii jest kierowane przez CFO w spełnianie nowych wymagań, np. raportowych, zamiast oczekiwanej przez zarządy wzrostu efektywności i produktywności, a przez to wartości firm. Pozytywnym sygnałem jest utrzymanie przeciętnie na podobnym poziomie, w porównaniu do roku 2018, wpływu zaostrzającej się polityki fiskalnej na pracę ankietowanych CFO. Dowodzi to, że jak przystało na prawdziwych profesjonalistów, sprawnie i efektywnie radzą sobie z tymi wyzwaniami.
Źródło: Grant Thornton i Euler Hermes
