Karząc manifestantów protestujących po wydaniu przez Trybunał Konstytucyjny wyroku ws. aborcji, policja naruszyła prawo i powinna wycofać z sądu złożone wnioski o ich ukaranie. Taką opinię przekazał Komendantowi Stołecznemu Policji Rzecznik Praw Obywatelskich.
W komunikacie z 26 listopada 2020 r. Rzecznik Praw Obywatelskich poinformował, że zwrócił się do Komendanta Stołecznego Policji o usuniecie naruszeń prawa, jakich dopuścili się policjanci legitymując, karząc mandantami i kierując do sądu wnioski o ukaranie uczestników manifestacji, jaka odbyła się w nocy z 22 na 23 października 2020 roku w Warszawie, po wydaniu przez Trybunał Konstytucyjny wyroku w sprawie aborcji.
Jak stwierdził RPO, legitymowanie, zatrzymywanie i nakładanie mandatów na protestujących w związku z popełnieniem wykroczenia z art. 54 Kodeksu wykroczeń w związku z § 28 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 października 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, nie miało oparcia w obowiązującym prawie.
Zgodnie z art. 54 K.w., karze grzywny do 500 zł lub karze nagany podlega ten, kto wykracza przeciwko wydanym z upoważnienia ustawy przepisom porządkowym o zachowaniu się w miejscach publicznych. Natomiast § 28 ust. 1 ww. rozporządzenia stanowi, że do odwołania zakazuje się organizowania zgromadzeń, z wyłączeniem zgromadzeń organizowanych na podstawie zawiadomienia właściwego organu, przy czym: maksymalna liczba uczestników nie może być większa niż 150 osób, a odległość pomiędzy zgromadzeniami nie może być mniejsza niż 100 m.
RPO wskazuje, że wg danych policji, funkcjonariusze wylegitymowali 134 osoby, z czego w 121 przypadkach podstawą do tego było popełnienie wykroczenia z art. 54 K.w. w zw. z § 28 ust. 1 ww. rozporządzenia Rady Ministrów. Wobec 84 osób sporządzono wnioski o ukaranie do sądu, 28 ukarano mandatem karnym, a 9 pouczeniem. Jednak w opinii Rzecznika, powołana przez policjantów podstawa prawna nie znajduje oparcia w obowiązującym prawie.
Rozporządzenie zostało wydane w celu wykonania ustawy z dnia grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Stąd też, jego przepisy mają służyć realizacji ustawowego celu zapobiegania i zwalczania zakażeń u ludzi, ochrona zdrowia w ramach realizacji obowiązku zwalczania chorób epidemicznych. Nie są to więc przepisy porządkowe w rozumieniu art. 54 K.w., których przedmiotem ochrony jest porządek i spokój w miejscach publicznych.
RPO potwierdza, że naruszenie ww. rozporządzenia może stanowić wykroczenie, ale z art. 116 § 1 K.w., zgodnie z którym grzywnie lub naganie podlega ten, kto mając świadomość, że:
a) jest chory na gruźlicę, chorobę weneryczną lub inną chorobę zakaźną albo podejrzany o tę chorobę,
b) styka się z chorym na chorobę określoną w punkcie a) lub z podejrzanym o to, że jest chory na gruźlicę lub inną chorobę zakaźną,
c) jest nosicielem zarazków choroby określonej w punkcie a) lub podejrzanym o nosicielstwo,
– nie przestrzega nakazów lub zakazów zawartych w przepisach o zapobieganiu tym chorobom lub o ich zwalczaniu albo nie przestrzega wskazań lub zarządzeń leczniczych wydanych na podstawie tych przepisów przez organy służby zdrowia.
Ale by stosować tę podstawę prawną do ukarania, sprawca wykroczenia musi być chory na wskazane w tym przepisie choroby, lub co najmniej o to podejrzany, albo też styka się z takimi chorymi lub o to podejrzanymi, lub być nosicielem zarazków lub podejrzanym o nosicielstwo.
Podsumowując, policjanci w omawianej sprawie naruszyli sferę wolności osobistej zatrzymanych osób, poprzez naruszenie art. 41 Konstytucji RP, stanowiącego, że pozbawienie lub ograniczenie wolności osobistej może nastąpić tylko na zasadach i w trybie określonych w ustawie. W konsekwencji naruszono również art. 42 ust. 1 Konstytucji, poprzez ukaranie osób, które nie dopuściły się czynu zabronionego pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.
„… działania funkcjonariuszy wobec uczestników zgromadzenia spontanicznego w nocy z dnia 22 na 23 października 2020 r. – polegające na ich legitymowaniu, zatrzymywaniu, nakładaniu mandatów w związku z popełnieniem wykroczenia z art. 54 kw w związku z § 28 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 9 października 2020 r. – zostały oparte na nie znajdującym uzasadnienia w obowiązującym prawie przekonaniu, iż zachowania tych uczestników wyczerpują znamiona wykroczenia opisanego w tych przepisach” (Rzecznik Praw Obywatelskich, sprawa nr VII.613.112.2020).
Redakcja Portalu Skarbiec.biz
