Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń


Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń

Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń za szkody w majątku wspólnym wyrządzone przez małżonka.

Zgodnie z art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia.

Jednakże w wielu orzeczeniach Sąd Najwyższy stwierdził, że poszkodowany małżonek nie jest osobą trzecią w rozumieniu art. 822 k.c. (obecnie art. 822 § 1 k.c.), a zatem nie ma podstaw do odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń za takie szkody.

Cytując obszerną analizę orzecznictwa w tej sprawie jaką zawiera postanowienie siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2006 r. (sygn. akt III CZP 81/05):

Szkód w mieniu dotyczy uchwała z dnia 29 listopada 1996 r., III CZP 118/96 (OSNC 1997, nr 3, poz. 26), odnosząca się do kolizji dwóch pojazdów objętych ustawową wspólnością majątkową małżeńską, gdy sprawcą szkody był jeden z małżonków oraz pośrednio uchwała z dnia 19 maja 1989 r., III CZP 52/89 (OSNC 1990, z. 4-5, poz. 60). Podobne zagadnienie prawne rozstrzygał także wyrok z dnia 14 września 2000 r., V CKN 113/00 (OSNC 2001, nr 6, poz. 85), odnoszący się do szkody w mieniu poniesionej przez wspólnika spółki cywilnej, wyrządzonej przez ruch pojazdu mechanicznego prowadzonego przez drugiego wspólnika – współposiadacza pojazdu. Sąd Najwyższy, odwołując się do określonych w art. 436 k.c. zasad odpowiedzialności za szkody wyrządzone ruchem pojazdów mechanicznych oraz obowiązujących wówczas ogólnych warunkach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone ruchem pojazdów mechanicznych, stwierdził, że skoro oboje małżonkowie byli posiadaczami samoistnymi pojazdu mechanicznego, którym została wyrządzona szkoda, oboje ponoszą za tę szkodę odpowiedzialność cywilną i odpowiedzialność ich obojga objęta została umową ubezpieczenia takiej odpowiedzialności. Małżonek ponoszący szkodę, jako współposiadacz pojazdu, objęty ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej, nie może być uznany za osobę trzecią w rozumieniu art. 822 k.c.
Takie samo stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 stycznia 1963 r., 3 CR 111/62 (OSPiKA 1964, nr 3, poz. 39) w odniesieniu do szkody na osobie, jaką poniosła żona w wyniku zderzenia pojazdów mechanicznych, współzawinionego przez męża kierującego należącym do majątku wspólnego motocyklem, którym jechali oboje małżonkowie. Stwierdził, że w takiej sytuacji poszkodowany małżonek nie może być uznany za osobę trzecią, lecz za posiadacza pojazdu.

Stanowisko to potwierdził Sąd Najwyższy także w ostatnim okresie w wyroku z dnia 15 kwietnia 2004 r., IV CK 232/03 (niepubl.), dotyczącym roszczeń odszkodowawczych dochodzonych od zakładu ubezpieczeń za szkodę na osobie, jaką poniosła powódka jako pasażerka w wypadku komunikacyjnym spowodowanym przez jej męża prowadzącego samochód należący do majątku wspólnego małżonków. Sąd Najwyższy, aprobując wyrok oddalający powództwo, stwierdził, że zgodnie z brzmieniem i utrwaloną wykładnią art. 822 k.c., powódka jako współposiadacz pojazdu nie jest osobą trzecią w rozumieniu tego przepisu.

Nie ma zatem rozbieżności w orzecznictwie Sądu Najwyższego co do tego, że małżonek poszkodowany w wyniku wypadku komunikacyjnego spowodowanego przez współmałżonka kierującego pojazdem mechanicznym należącym do majątku wspólnego małżonków, nie jest osobą trzecią w rozumieniu art. 822 § 1 k.c. ani w zakresie szkód w mieniu, ani w zakresie szkód na osobie. Jest on współposiadaczem pojazdu, którym została wyrządzona szkoda i jego odpowiedzialność jest także objęta umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, nie może być więc uznany za osobę trzecią, o której mowa w art. 822 § 1 k.c.

Podkreślenia wymaga, że choć od dnia 1 stycznia 2004 r. art. 822 k.c. został zmieniony ustawą z dnia 22 stycznia 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 124, poz. 1151 z późn. zm.), to dawna jego treść, która obecnie zawarta jest w paragrafie pierwszym, pozostała niezmieniona, podobnie jak nie został zmieniony art. 436 k.c., dotyczący odpowiedzialności samoistnego posiadacza pojazdu mechanicznego za szkody wyrządzone ruchem tego pojazdu.

Przed użyciem strony "Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń" proszę nie zapomnieć o zapoznaniu się z "Warunkami korzystania z portalu".

>>> POWRÓT
do zestawienia wyjaśnień na temat Prawa ubezpieczeniowego

Oceń ten artykuł: