Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej komentują planowane zmiany w prawie budowlanym. Chodzi o projekt ustawy o organach administracji inwestycyjnej i nadzoru budowlanego:
„Nie zgłaszamy zasadniczych uwag do planowanych zmian w nowej organizacji administracji architektoniczno-budowlanej. Projekt uznajemy za element reformy procesu inwestycyjnego, realizowanej wokół projektowanego Kodeksu urbanistyczno-budowlanego. Zwracamy jedynie uwagę, że z punktu widzenia inwestorów, kluczowe znaczenie będzie miała sprawność działania, kompetencje oraz spójność wydawanych rozstrzygnięć, a nie same zmiany organizacyjne.
Głęboki niepokój budzi jednak projektowana w art. 18 zasadnicza zmiana podejścia do kontroli prowadzonych przez organy nadzoru budowlanego. Stanowi ona zaprzeczenie dotychczasowych zmian przepisów prawa w obszarze kontroli, reformę których przeprowadziło Ministerstwo Rozwoju w ustawie o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców. Co więcej, dalsze zmiany zapowiedziano w projekcie ustawy Prawo przedsiębiorców w ramach pakietu „Konstytucji biznesu”.
Aktualnie Prawo budowlane (art. 85a) wskazuje, że w zakresie kontroli prowadzenia działalności gospodarczej, tj. kontroli firm, organy nadzoru budowlanego stosują rozdział 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Ustawa ta w sposób wyważony reguluje kwestie uprawnień organów kontrolnych.
Projektowany art. 18 wprowadzi natomiast generalne wyłączenie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie czynności organów nadzoru, całkowicie likwidując dotychczasowy dorobek legislacyjny – oraz orzeczniczy, a także praktykę postępowania administracji. Jednocześnie projekt ustawy nie wprowadza żadnych rozwiązań dot. zasad prowadzenia kontroli, terminów, zawiadomień i innych istotnych zagadnień. Co więcej, kontrola przedsiębiorcy mogłaby być wykonywana nawet bez obecności samego przedsiębiorcy, czy jakiejkolwiek upoważnionej przez niego osoby. W przypadku braku obowiązku zawiadomienia o kontroli za normę będzie można uznać dokonywanie kontroli bez zapowiedzi i przeprowadzanie ich w obecności pełnoletniego świadka, którym potencjalnie mogłaby być jakakolwiek, nawet zupełnie przypadkowa osoba.
W uzasadnieniu projektu wskazano jedynie lakonicznie, iż „stosowanie wielu ograniczeń w kontroli podmiotów gospodarczych wynikających z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (np. co do liczby dni kontroli w roku) w praktyce uniemożliwiłby wykonywanie zadań nadzoru budowlanego wobec przedsiębiorców”. Projektodawca więc, wbrew aktualnemu stanowi prawnemu, a także kierunkom regulacji działalności gospodarczej wyznaczonych przez Ministerstwo Rozwoju oraz rządową Strategię na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, zamierza przyznać całkowity prymat uprawnieniom organów kontroli, zupełnie ignorując kwestie działalności gospodarczej, w tym konstytucyjnej wartości jaką jest wolność działalności gospodarczej (art. 20 i 22 Konstytucji RP). Nie podjęto przy tym jakiejkolwiek próby analizy i uzasadnienia dla ewentualnego wyłączenia pojedynczych zapisów ustawy o swobodzie (np. w zakresie wskazanych w uzasadnieniu liczby dni kontroli), które w sposób realny i uzasadniony mogłyby ograniczać cele kontroli prowadzonych przez organy nadzoru.
W naszej ocenie brak jest podstaw do uznania, że charakter i cel postępowań kontrolnych prowadzonych przez organy nadzoru budowlanego uzasadniają całkowite wyłączenie stosowania przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. A trzeba pamiętać, że przepisy te mają chronić przedsiębiorców przed nadmiernymi obciążeniami związanymi z licznymi kontrolami prowadzonymi przez bardzo liczne i różne instytucje państwa. Tym samym wnosimy o nadanie art. 18 brzmienia zgodnego z aktualnie obowiązującym Prawem budowlanym tj.:
Art. 18. Do kontroli działalności gospodarczej dokonywanych przez organy nadzoru budowlanego stosuje się przepisy rozdziału 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1829, 780, 2255, 1948, z 2017 r. poz. 460 i 819)”.
Źródło: Stanowisko Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej wobec projektu ustawy o organach administracji inwestycyjnej i nadzoru budowlanego
