Wpis sprzedaży udziałów spółki z o.o. do KRS
[30.06.2016] Zgodnie z art. 38 pkt.8 lit. c ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. 2016 nr 0 poz. 687 z późn. zm.), do Krajowego Rejestru Sądowego wpisuje się oznaczenie wspólników, którzy posiadają co najmniej 10% kapitału zakładowego, wpisuje się także ilość i łączną wysokość posiadanych przez nich udziałów.
Z kolei, na podstawie art. 35 pkt.1 i 2 ustawy o KRS, jeżeli do KRS wpisuje się wspólnika:
- będącego osobą fizyczną; w KRS zamieszcza się nazwisko i imiona oraz identyfikator nadany w systemie ewidencji ludności (PESEL),
- będącego osobą prawną; w KRS zamieszcza się nazwę lub firmę oraz numer identyfikacyjny nadany w rejestrze podmiotów gospodarki narodowej, na podstawie przepisów o statystyce publicznej (REGON), a jeżeli podmiot jest zarejestrowany w rejestrze (KRS) – także jego numer w rejestrze.
Aby wpisać zmianę wspólników spółki do Krajowego Rejestru Sądowego składa się:
- Formularz KRS-Z3 – wniosek o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców.
- Formularz KRS-ZE – załącznik do tego wniosku, na którym wpisuje się dane wspólników, którzy mają zostać wpisani lub wykreśleni lub których dane (np. ilość posiadanych przez nich udziałów) mają zostać zmienione. Zgodnie z art. 23 ust.2 ustawy o KRS, sąd rejestrowy bada, czy dane wskazane we wniosku o wpis do rejestru w zakresie określonym w art. 35 pkt.1 i 2 (a więc właśnie wymienione wyżej dane wspólników, takie jak imię, nazwisko, PESEL, REGON etc) są prawdziwe.
- Podpisaną przez wszystkich członków zarządu nową listę wspólników z wymienieniem liczby i wartości nominalnej udziałów każdego z nich (art.188 § 3 k.s.h.). Teoretycznie, to jedyny dokument, który powinien być załączony do wniosku. Zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy o KRS, sąd rejestrowy bada, czy dołączone do wniosku dokumenty są zgodne pod względem formy i treści z przepisami prawa i w tym zakresie bada listę wspólników.
- Zgodnie z przepisem art. 180 k.s.h. zbycie udziału, jego części lub części ułamkowej powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi, a forma ta jest zastrzeżona pod rygorem nieważności. W kwestii konieczności załączania umowy sprzedaży udziałów do wniosku do KRS zarówno praktyka sądowa, jak i orzecznictwo, nie jest zdecydowane, co do określenia istnienia lub braku takiego obowiązku.
- W uchwale z dnia 22 września 1993 r. (III CZP 118/93, OSNC 1994, nr 5, poz. 99) Sąd Najwyższy stwierdził, że sąd rejestrowy może dokonywać kontroli zgodności materialnej, tj. badać zgodność danych wynikających z listy wspólników ze stanem rzeczywistym (art. 16 § 2 kodeksu handlowego) w sytuacji, gdy poweźmie w przedmiotowej kwestii wątpliwości, co do prawdziwości przedstawionych danych. Już po wprowadzeniu kodeksu spółek handlowych, sądy opowiadały się również za podobna argumentacją, stwierdzając np. że "sąd rejestrowy może odmówić przyjęcia do rejestru nowej listy wspólników spółki z o.o. w sytuacji, gdy wskazana w liście zmiana w składzie osobowym wspólników opiera się na nieważnej umowie zbycia udziałów."
- Istniała jednak także teoria, iż sądy rejestrowe są zawsze uprawnione do żądania przedstawienia przez wnioskodawcę umowy zbycia udziałów celem dokonania wpisu w KRS, opierająca się na art. 17 ust.1 ustawy o KRS. Zwolennicy tej teorii argumentowali, iż brak dołączenia umowy sprzedaży udziałów do wniosku, uniemożliwia sądowi stwierdzenie, czy ta umowa jest ważna, a nawet, czy miała miejsce (teoria ta jest przytoczona w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2012 roku, sygn. akt III CZP 22/12).
- Pojawiały się również propozycje kompromisowe, na przykład propozycja uznająca, że zamiast umowy sprzedaży udziałów, gdzie wnioskodawca mógł zawrzeć informacje handlowe, których nie chce składać do publicznie dostępnych akt Krajowego Rejestru Sądowego, korzystać z prawa żądania udzielenia przez notariusza pisemnej informacji o złożeniu w jego obecności podpisów pod dana umową, na podstawie art. 111 § 2 ustawy z dnia 14 lutego 1991, Prawo o notariacie, Dz.U. 2014 nr 0 poz. 164 z późn. zm. (O tej teorii wspomina również wspomniany wyrok o sygn. akt III CZP 22/12)
- Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2012 roku, sygn. akt III CZP 22/12, stwierdza, iż "podstawę wpisu w rejestrze przedsiębiorców zmiany danych wspólników spółki z o.o. posiadających więcej niż 10% udziałów w kapitale zakładowym może stanowić każdy dokument, który (…) w ocenie sądu rejestrowego wskazuje na wystąpienie zdarzenia prawnego mającego podlegać ujawnieniu w rejestrze". Sąd jednoznacznie dopuścił zatem możliwość dokonania wpisu na podstawie samej listy wspólników. Wskazał jednak także, że w razie powzięcia przez sąd uzasadnionych wątpliwości w kwestii zgodności, wskazanych w liście wspólników danych z rzeczywistym stanem prawnym, sąd rejestrowy ma prawo na podstawie art. 23 ust. 2 ustawy o KRS żądać przedłożenia innych dokumentów, w tym umowy sprzedaży udziałów.
Teoretycznie istnieje zatem możliwość ograniczenia się do formularzy KRS-Z3, KRS-ZE i listy wspólników, jednakże z powyższego wyroku wynika, ze jeżeli sad podejmie wątpliwości co do zgodności danych z rzeczywistym stanem, wezwie spółkę do złożenie innych dokumentów, w tym najprawdopodobniej umowy sprzedaży udziałów. W praktyce sądów rejestrowych zdarza się tak nadspodziewanie często.
Opłata sądowa za wpis zmiany wspólników oraz ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym to obecnie 350 zł.
Adrianna Kowalska, radca prawny, LL.M., Kowalska Borkowska Adwokaci i Radcowie Prawni
Treści dostarcza Portal TaxFin.pl
