Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym

[28.06.2016] Postępowanie nakazowe jest szczególną instytucją, umożliwiającą szybsze zaspokojenie roszczeń wierzyciela.

Postępowanie nakazowe regulują artykuły 484 (1) i następne k.p.c.. Postępowanie nakazowe jest szczególną instytucją, umożliwiającą szybsze zaspokojenie roszczeń wierzyciela. Postępowanie przeprowadzone w tym trybie pozwala na zabezpieczenie roszczenia powoda po wydaniu przez Sąd nakazu zapłaty, jeszcze przed jego uprawomocnieniem się. 

Należy pamiętać, że w tym postępowaniu, nie ma znaczenia wartość przedmiotu sporu. Pozew w postępowaniu nakazowym zawsze jest rozpoznawany przez Sąd Rejonowy. W przypadku gdy pozwany wniesie zarzuty od wydanego przez Sąd nakazu zapłaty, postępowanie toczy się w trybie zwykłym. Wtedy Sąd Rejonowy, biorąc pod uwagę wartość przedmiotu sporu, może przekazać sprawę właściwemu miejscowo i rzeczowo Sądowi Okręgowemu.

Wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym jest możliwe po spełnieniu przez powoda wymogów opisanych w art. 485 k.p.c. Stosownie do tej regulacji, sąd wydaje nakaz zapłaty, jeżeli powód dochodzi roszczenia pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych, a okoliczności uzasadniające dochodzone żądanie są udowodnione dołączonym do pozwu:

1. dokumentem urzędowym;
2. zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem;
3. wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu;
4. zaakceptowanym przez dłużnika żądaniem zapłaty, zwróconym przez bank i niezapłaconym z powodu braku środków na rachunku bankowym.

Sąd wydaje również nakaz zapłaty przeciwko zobowiązanemu z weksla, czeku, warrantu lub rewersu należycie wypełnionego, których prawdziwość i treść nie nasuwają wątpliwości.

Sąd wydaje także nakaz zapłaty na podstawie dołączonej do pozwu umowy, dowodu spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego, dowodu doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, jeżeli powód dochodzi należności zapłaty świadczenia pieniężnego, odsetek w transakcjach handlowych określonych w ustawie z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych lub kwoty, o której mowa w art. 10 ust. 1 tej ustawy, oraz na podstawie dokumentów potwierdzających poniesienie kosztów odzyskiwania należności, jeżeli powód dochodzi również zwrotu kosztów, o których mowa w art. 10 ust. 2 tej ustawy.

Sąd może wydać nakaz zapłaty, jeżeli bank dochodzi roszczenia na podstawie wyciągu z ksiąg bankowych podpisanego przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banku i opatrzonego pieczęcią banku oraz dowodu doręczenia dłużnikowi pisemnego wezwania do zapłaty.

Sąd wydając nakaz zapłaty orzeka, że pozwany w ciągu dwóch tygodni od dnia  doręczenia nakazu ma zaspokoić roszczenie powoda w całości wraz z kosztami lub w tym samym terminie wnieść zarzuty. Nakaz zapłaty wydany na podstawie rewersu, warrantu, weksla czy też czeku może zostać umieszczony na ich odwrocie. Jest to forma skrócona nakazu zapłaty wydanego przez Sąd w tym trybie, ale jak najbardziej prawidłowa. Nakaz zapłaty Sąd doręcza stronom, a pozwanemu wraz z pozwem, załącznikami do pozwu oraz pouczeniem o tym, że Sąd pominie spóźnione twierdzenia i dowody, których pozwany nie wskazał w zarzutach.

Dla wierzyciela istotną kwestią jest fakt, że wydany nakaz zapłaty stanowi tytuł zabezpieczenia i podlega wykonaniu bez nadania mu klauzuli wykonalności. W takiej sytuacji, powód po otrzymaniu nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym może od razu złożyć stosowne pismo do wybranej Kancelarii Komorniczej, wnioskując o zabezpieczenie z majątku dłużnika, sumy pieniężnej dochodzonej na podstawie wydanego nakazu zapłaty, a po uprawomocnienia się orzeczenia może wszcząć egzekucję z majątku dłużnika.

Co ważne, pozew o zapłatę w postępowaniu nakazowym podlega opłacie w wysokości 1/4 opłaty stosunkowej (czyli de facto 1,25% wartości dochodzonego roszczenia). To pozwany, chcąc skutecznie wnieść zarzuty od takiego nakazu, musi uiścić brakujące 3/4 opłaty (3,75% wartości roszczenia), lub wnosić o zwolnienie od kosztów sądowych.

Jak postępować, by w razie kłopotów z płatnościami móc uzyskać nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym? W masowym obrocie gospodarczym nie korzystamy zbyt często z weksli, rzadko zdarza się również, by dłużnik uznał na piśmie swój dług. W przypadku gdy nie mamy do czynienia z transakcją o której mowa w ustawie o terminach zapłaty w transakcjach handlowych wartodbać o to, by dłużnik (lub osoba upoważniona do jego reprezentowania), każdorazowo podpisywała nam fakturę lub wystawiony rachunek. Warto by był to podpis czytelny, nienasuwający wątpliwości co do tego, że podpis złożyła osoba upoważniona. Nie zaszkodzi również pieczątka, o ile dłużnik takową posiada. Taki obowiązek nie wynika bezpośrednio z przepisów k.p.c., warto jednak zadbać o to, by wydający nakaz sędzia nie miał wątpliwości co do zaakceptowania przez dłużnika rachunku. Czy to oznacza, że dłużnik nie będzie mógł kwestionować np. prawidłowości wykonania przez nas zobowiązania lub w inny sposób przedłużać postępowania? Bynajmniej. Oznacza to jednak, że my już w tym czasie będziemy mogli zabezpieczyć się na jego majątku i prowadzić proces bez ryzyka, że po dwóch latach od wniesienia pozwu (a tyle potrafią przecież trwać sprawy w sądzie), egzekucja z majątku dłużnika będzie wysoce utrudniona.

Treści dostarcza: Synergius Kancelaria Adwokacka adw. Ryszard Kramkowski