Certyfikat bezpieczeństwa – warunki jego uzyskania
[26.10.2016] Certyfikat bezpieczeństwa to dokument potwierdzający posiadanie przez przewoźnika kolejowego zaakceptowanego systemu zarządzania bezpieczeństwem oraz zdolność spełniania przez niego wymagań bezpieczeństwa.
Zgodnie z treścią art. 4 pkt 18a ustawy z dnia 28 marca 2003 roku o transporcie kolejowym (dalej jako "utk"), certyfikat bezpieczeństwa to dokument potwierdzający posiadanie przez przewoźnika kolejowego zaakceptowanego systemu zarządzania bezpieczeństwem oraz zdolność spełniania przez niego wymagań bezpieczeństwa. W certyfikacie bezpieczeństwa określa się rodzaj i zakres działalności.
Certyfikat bezpieczeństwa, składa się z dwóch części:
- Części A – akceptującej system zarządzania bezpieczeństwem
- Części B – akceptującej uregulowania przyjęte przez przewoźnika kolejowego w celu spełnienia wymagań niezbędnych do bezpiecznego wykonywania przewozów kolejowych na danej sieci kolejowej
Co istotne, część A certyfikatu bezpieczeństwa dla danego rodzaju działalności, jest ważna na terenie wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej, podczas gdy część B certyfikatu bezpieczeństwa ważna jest tylko na terytorium państwa członkowskiego, w którym została wydana. Oznacza to, że w celu świadczenia usług transportowych np. przez niemieckiego przewoźnika kolejowego na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej niezbędne jest uzyskanie przez niego części B certyfikatu bezpieczeństwa wydawanego przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego. Wniosek w tym przedmiocie zostanie rozpatrzony pozytywnie, o ile przewoźnik kolejowy będzie się legitymował ważną częścią A certyfikatu bezpieczeństwa oraz spełni wymogi uzyskania części B certyfikatu bezpieczeństwa.
Powyższy wniosek wynika wprost z brzmienia art. 18b ust. 3 utk, w brzmieniu nadanym art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 25 września 2015 roku o zmianie utk, który wszedł w życie w dniu 1 marca 2016 roku. Zgodnie z treścią art. 18b ust. 1 utk, certyfikat bezpieczeństwa jest wydawany przewoźnikowi kolejowemu, który po raz pierwszy rozpoczął lub zarejestrował swoją działalność na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W celu uzyskania tego certyfikatu, niezbędne jest złożenie wniosku do Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego.
Zwrócić należy jednak uwagę, że w przypadku przewoźnika kolejowego, który rozpoczął lub zarejestrował działalność na terytorium państwa członkowskiego innego niż Rzeczpospolita Polska, organem właściwym do wydania certyfikatu bezpieczeństwa będzie tzw. "władza bezpieczeństwa" (tj. krajowy podmiot, któremu powierzono zadania w zakresie bezpieczeństwa kolei, zgodnie z postanowieniami Dyrektywy 2004/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 roku w sprawie bezpieczeństwa kolei wspólnotowych oraz zmieniająca dyrektywę Rady 95/18/WE w sprawie przyznawania licencji przedsiębiorstwom kolejowym, oraz dyrektywę 2001/14/WE w sprawie alokacji zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej i pobierania opłat za użytkowanie infrastruktury kolejowej oraz certyfikację w zakresie bezpieczeństwa, lub każdy podmiot dwunarodowy, któremu zadania te zostały powierzone przez Państwa Członkowskie w celu zapewnienia ujednolicenia reżimu bezpieczeństwa dla wyspecjalizowanej infrastruktury granicznej).
Z uwagi na podział certyfikatu bezpieczeństwa na dwie części, przewoźnik kolejowy może równocześnie wystąpić o wydanie części A i B certyfikatu bezpieczeństwa, lub też o wydanie każdej z nich z osobna. Niemniej jednak, jak podkreśla Prezes Urzędu Transportu Kolejowego, o posiadaniu certyfikatu bezpieczeństwa można mówić wyłącznie w sytuacji gdy przewoźnik kolejowy posiada jego ważną część A i część B.
Zważywszy, że na podstawie Rozporządzenia Komisji (WE) NR 653/2007 z dnia 13 czerwca 2007 roku w sprawie stosowania wspólnego europejskiego wzoru certyfikatów bezpieczeństwa i wniosków o ich wydanie zgodnie z art. 10 dyrektywy 2004/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz w sprawie okresu ważności certyfikatów bezpieczeństwa wydanych na mocy dyrektywy 2001/14/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (zwane dalej: Rozporządzeniem Komisji (WE) nr 653/2007), wprowadzono wzór wniosku o wydanie certyfikatu bezpieczeństwa wraz z instrukcją jego wypełnienia, zasadnym jest skorzystanie z niego, co z całą pewnością nie tylko ułatwi rozpoznanie sprawy, ale także zapewni jej rozstrzygnięcie bez zbędnej zwłoki.
Przewoźnik kolejowy zamierzający uzyskać certyfikat bezpieczeństwa wraz z prawidłowo wypełnionym wnioskiem, o którym mowa powyżej, zobowiązany jest do przedłożenia ściśle określonych dokumentów.
Co prawda, zagadnienia związane z wymogami w sprawie sposobu uzyskania certyfikatu bezpieczeństwa wraz z listą wymaganych dokumentów, objęte są treścią Rozporządzenia Ministra Transportu z dnia 5 grudnia 2006 roku w sprawie w sprawie sposobu uzyskania certyfikatu bezpieczeństwa, lecz polski ustawodawca nie wymienia tych dokumentów, odsyłając w tym zakresie do treści pkt 7.1 i 7.2 załącznika III Rozporządzenia Komisji (WE) nr 653/2007 oraz aktów wykonawczych wydanych na podstawie art. 18e utk (które nota bene odsyłają do treści pkt 8.1. – 8.10. wyżej przywołanego Rozporządzenia Komisji (WE). Mając na uwadze treść przytoczonych regulacji wskazać należy, że wraz z wnioskiem o wydanie części A i B certyfikatu bezpieczeństwa należy przedłożyć następujące dokumenty:
- streszczenie instrukcji dotyczącej systemu zarządzania bezpieczeństwem, o którym mowa w art. 9 i załączniku III Dyrektywy 2004/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 roku w sprawie bezpieczeństwa kolei wspólnotowych oraz zmieniającej dyrektywę Rady 95/18/WE w sprawie przyznawania licencji przedsiębiorstwom kolejowym, oraz dyrektywę 2001/14/WE w sprawie alokacji zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej i pobierania opłat za użytkowanie infrastruktury kolejowej oraz certyfikację w zakresie bezpieczeństwa,
- kopię ważnej koncesji, o ile przewoźnik kolejowy takową posiada,
- kopię polisy ubezpieczeniowej OC lub zabezpieczenia finansowego w tym zakresie stanowiących załącznik do licencji, o ile przewoźnik kolejowy posiada licencję,
- wykaz niezbędnych przepisów i specyfikacji TSI w odniesieniu do procesów w systemie zarządzania bezpieczeństwem oraz dokumentacji ich wdrażania,
- wykaz różnych kategorii pracowników etatowych lub kontraktowych,
- opis procesów dotyczących pracowników w systemie zarządzania bezpieczeństwem, wymaganych przepisami krajowymi lub przepisami specyfikacji TSI, oraz odesłanie do odpowiednich certyfikatów krajowych, jeśli dotyczy,
- wykaz różnych rodzajów taboru,
- opis procesów dotyczących taboru w systemie zarządzania bezpieczeństwem, wymaganych przepisami krajowymi lub przepisami TSI, oraz odesłanie do odpowiednich certyfikatów krajowych, jeśli dotyczy,
- inne dokumenty niż wyżej wymienione, przy czym należy je opisać poprzez wskazanie ich numeru i rodzaju oraz przytoczyć ich treść.
Oczywiście, wykaz tych dokumentów ulega pewnym modyfikacjom, jeżeli przewoźnik kolejowy jest zainteresowany uzyskaniem tylko jednej z części certyfikatu bezpieczeństwa. W przypadku, gdy przewoźnik kolejowy ubiega się o wydanie tylko części A, zobowiązany jest załączyć dokumenty wyszczególnione w punktach 1 i 2 powyżej. Z kolei, w razie złożenia wniosku o wydanie części B, poza dokumentami wymienionych w punktach 2 – 9, niezbędne jest przedłożenie kopii ważnej części A certyfikatu bezpieczeństwa.
Po złożeniu wniosku, zgodnie z wyżej wskazanymi wymogami, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego wydaje certyfikat bezpieczeństwa, po dokonaniu akceptacji:
- systemu zarządzania bezpieczeństwem, o którym mowa w art. 17a ustawy o transporcie kolejowym,
- uregulowań, o których mowa w art. 18b ust. 1 pkt 2 ustawy o transporcie kolejowym,
zgodnie ze wzorem określonym odpowiednio w załączniku I albo II do rozporządzenia Komisji (WE) nr 653/2007 z dnia 13 czerwca 2007 roku w sprawie stosowania wspólnego europejskiego wzoru certyfikatów bezpieczeństwa i wniosków o ich wydanie zgodnie z art. 10 dyrektywy 2004/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz w sprawie okresu ważności certyfikatów bezpieczeństwa wydanych na mocy dyrektywy 2001/14/WE Parlamentu Europejskiego i Rady.
Autor:
Paweł Gontarz – Radca prawny (Off counsel)
Treści dostarcza: Kancelaria Prawnicza Kruk i Wspólnicy
