Kluczowe fakty

1) Podmioty związane z Warszawską Grupą Inwestycyjną, której upadłość pozbawiła ponad tysiąc osób oszczędności życia, przez długie lata korzystały ze wsparcia najlepszych na rynku specjalistów od PR w celu wyciszania niewygodnej krytyki;

2) W poniższym artykule opisujemy kulisy usunięcia krytycznego artykułu na temat twórców Warszawskiej Grupy Inwestycyjnej, Macieja S. i Łukasza K., z jednego z renomowanych portali finansowych;

3) Maciej S. i Łukasz K. skierowali wobec autorki artykułu pozew o naruszenie dóbr osobistych. Gdyby nie to, że ten pozew rzeczywiście wpłynął do Sądu Okręgowego we Wrocławiu, można by uznać jego treść za subtelny dowcip pochodzący z kręgów zbliżonych do Latającego Cyrku Monty Pythona;

4) Stowarzyszenie WGI Wierzyciele i Portal Skarbiec.Biz udzieliły autorce artykułu nieodpłatnej pomocy w sformułowaniu odpowiedzi na pozew.

Warszawska Grupa Inwestycyjna składa się z kilku spółek zajmujących się m.in. lokowaniem śodków inwestorów na rynku walutowym. Zgodnie z ich własnymi deklaracjami, w 1999 r. inwestycje WGI (uwzględniając kapitalizację odsetek) osiągnęły stopę zwrotu 23,37 %, a w kolejnych latach (2000-2004) odpowiednio 58,39 %, 35,42 %, 21,93 %, 17,99 % oraz 14,93 %.

Wyniki inwestycyjne podawane inwestorom przez WGI S.A. (a następnie WGI DM S.A.) można poznać klikając TUTAJ.

W latach 2005-2006 WGI Dom Maklerski S.A. nie inwestował środków klientów bezpośrednio, ale kupował na rachunek klientów obligacje spółki powiązanej – WGI Consulting, zaś ta spółka miała lokować środki pochodzące z zakupu obligacji w firmie inwestycyjnej Wachovia Securities z siedzibą w Stanach Zjednoczonych.

Taka strategia była mało przejrzysta dla inwestorów, gdyż WGI DM oficjalnie wiedział o charakterze inwestycji klientów tylko tyle, ile wynikało z deklaracji WGI Consulting. Natomiast klienci nie mieli już wglądu w dokumenty WGI Consulting, ponieważ ich umowy obejmowały wyłącznie prowadzenie rachunków przez WGI Dom Maklerski. Na tych rachunkach znajdowały się jednak prawie tylko obligacje WGI Consulting, których wartość była szacowana na podstawie oświadczeń WGI Consulting.

Jak wyjaśnialiśmy w jednym z poprzednich artykułów na łamach Skarbiec.Biz:

" WGI DM […] w ramach produktów o szumnych nazwach w stylu WGI STABILNY zapełniał ponad 90 % portfela obligacjami, które nie były zabezpieczone, a których emitent miał minimalny kapitał zakładowy i według danych z KRS zajmował się m.in. działalnością wydawniczą, poligraficzną, reklamą oraz… "kształceniem ustawicznym dorosłych" i "działalnością komercyjną pozostałą, gdzie indziej niesklasyfikowaną" (pomijamy tu już czysto prawnicze dywagacje czy emisje tych obligacji w ogóle były zgodne z prawem i skuteczne). Dodajmy jeszcze, że owa "działalność wydawnicza" spółki WGI Consulting, która stanowić miała jej wiodącą formę jej aktywności gospodarczej, polegała głównie drukowaniu biuletynu, który był wysyłany do klientów WGI DM… Obrazu sytuacji dopełnił fakt, że WGI Consulting był w chwili emisji spółką powiązaną z WGI DM, który posiadał w niej 50 % udziałów (drugie 50 % kontrolował Arkadiusz R.), a w zarządzie WGI Consulting zasiadał Maciej S., twórca WGI DM. Po dalszych zmianach udziały w WGI Consulting znalazły się w rękach WGI S.A., Arkadiusza R., Macieja S. i Łukasza K., tj. podmiotów i osób związanych z domem maklerskim, który doradzał inwestycje w te papiery."

Przed wybuchem afery związanej z WGI DM, klienci nie znali w wystarczającym stopniu, ani tym bardziej nie rozumieli powyższego mechanizmu inwestycyjnego – najczęściej sądzili, że ich pieniądze są bezpośrednio lokowane w Wachovia Securities.

W lutym 2006 r. zaczęły pojawiać się pierwsze sygnały, że w działania WGI mogły wkraść się nieprawidłowości. Wtedy to "Gazeta Wyborcza" opublikowała artykuł "Spór w biurze maklerskim", opisujący perypetie jednego z inwestorów. W ocenie inwestora WGI zarządzało jego środkami w nieprofesjonalny sposób, a skonfrontowane z zarzutami kierownictwo Grupy miało zaproponować kreatywne zaksięgowanie dokonanych transakcji ("Na jednym ze spotkań wiceprezes WGI poprosił mnie, abym nie robił problemów. Wyciągnął kopertę, w której były raporty rachunku inwestycyjnego z moim nazwiskiem i kwotami o wiele wyższymi niż dotychczas mi podawane. To miało załatwić sprawę, a ja miałem zniszczyć wcześniejsze raporty").

W dniu 3 kwietnia 2006 r. WGI Dom Maklerski sprzedał swoje przedsiębiorstwo na rzecz WGI Europe Ltd. z siedzibą w Wielkiej Brytanii. Ze strony WGI DM nie podjęto szerszych działań mających na celu zbycie przedsiębiorstwa spółki po cenie rynkowej na rzecz innego podmiotu zarządzającego aktywami, ale dokonano błyskawicznej transakcji z podmiotem powiązanym, który nie prowadził jak dotąd żadnej działalności i nie jest wiadome by posiadał znaczącą zdolność płatniczą. Cena została ustalona na poziomie 552 tys. PLN, chociaż WGI DM zarządzał środkami klientów o łącznej wartości przekraczającej 300 mln PLN.

Pomimo, że KPWiG zobowiązała WGI DM do rozwiązania wszystkich umów z klientami, podmiot ten nie dokonywał wypłat w odpowiednich kwotach.

"szacuje się, że działalność WGI mogła narazić ok. 700 osób na straty w wysokości ponad 200 mln. zł. Decyzją Sądu Okręgowego w Warszawie osoby zatrzymane zostały zwolnione, zastosowano wobec nich poręczenie majątkowe w wysokości 200 tys. zł. oraz zakaz opuszczania kraju. Zatrzymanie odbyło się na zlecenie Prokuratury Okręgowej w Warszawie, w ramach śledztwa prowadzonego przez ABW od czerwca br. w związku ze złożeniem przez kilkudziesięciu klientów WGI zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa polegającego na nie wywiązaniu się z zawartych umów przez pracowników i kierownictwo WGI. Decyzją Komisji Papierów Wartościowych i Giełdy, która monitorowała działalności WGI, cofnięto spółce licencję oraz nakazano w terminie do 8 maja br. zwrot klientom należnych im pieniędzy, zgodnie z zawartymi wcześniej umowami. Ponieważ WGI nie wywiązała się z tego obowiązku, większość klientów złożyła zawiadomienie do Prokuratury i ABW o popełnieniu przestępstwa. W trakcie śledztwa ustalono ponadto, że WGI przekazywała swoim klientom oraz Komisji Papierów Wartościowych i Giełdy fałszywe informacje o stanie sald na rachunkach w zarządzanych portfelach inwestycyjnych. W trakcie przeszukań siedziby spółki i mieszkań zatrzymanych członków zarządu zabezpieczono komputery oraz prywatne laptopy tych osób. Decyzja o zabezpieczeniu prywatnego sprzętu wynikała z podejrzeń, że to na nim mogła być prowadzona podwójna księgowość firmy."

Jak wyjaśniał przewodniczący KPWiG, członkowie zarządu WGI DM, będąc jednocześnie członami zarządu WGI Consulting oraz jego udziałowcami, zainwestowali istotną część środków pieniężnych pozyskanych od klientów WGI DM w obligacje wyemitowane przez WGI Consulting – spółkę, której kapitał zakładowy wynosił 50.000 złotych. Obligacje były niezabezpieczone.

W ocenie przewodniczącego KPWiG taka inwestycja powodowała brak możliwości aktywnego wykonywania zrządzania i reagowania na ewentualny spadek wartości zarządzanych portfeli w szczególności w przypadku nieprawidłowości przy dokonywaniu wyceny obligacji wchodzących w skład portfela lub braku wykonywania tej wyceny.

Ponadto – wyjaśniał przewodniczący KPWiG – skład portfela zdominowany przez obligacje jednej spółki powodował brak dywersyfikacji portfeli, co groziło istotnymi stratami w przypadku znacznego spadku wartości obligacji.

Po dokładnej analizie dokumentacji spółki syndyk uznał, że jest bezsporne, iż zarząd WGI Consulting (w osobach m.in. Macieja S. i Łukasza K.) nie dochował ustawowego, 14-dniowego terminu na wystąpienie z wnioskiem o ogłoszenie upadłości spółki pomimo, iż miał świadomość, że od dawna nie posiada ona wystarczających środków na pokrycie swoich wszystkich wymagalnych zobowiązań. Dłużnik (WGI Consulting ) nie regulował swoich zobowiązań już w styczniu 2006 r., a z całą pewnością – na dzień 31 marca 2006 r. – realna wartość aktywów spółki była niewystarczająca na zaspokojenie wszystkich zobowiązań WGI Consulting.

W ocenie syndyka masy upadłości, różnica między stanem aktywów i zobowiązań wynosiła na dzień 31.03.2006 r. 23.547.736,97 PLN, na dzień 30.04.2006 r. – 40.678.998,73 PLN, zaś na dzień 31.05.2006 r. – 72.093.482,70 PLN. Jak wyjaśnia syndyk, zamiast wystąpić w wnioskiem o ogłoszenie upadłości, 19 czerwca 2006 r. Maciej S. i Łukasz K., jako udziałowcy WGI Consulting "odwołali się" z funkcji członków zarządu WGI Consulting W ocenie syndyka działania te miały na cel uniknięcie odpowiedzialności za wcześniej podejmowane w spółce decyzje, w tym za nie złożenie w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości.

Jak wyjaśnia syndyk, przez cały czas postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości WGI Consulting, reprezentanci tej spółki twierdzili, iż ostatni znany im wyciąg obrazujący stan aktywów powierzonych w zarządzanie Wachovia Securities pochodzi z dnia 31 marca 2006 r. Wynikało z niego, iż WGI Consulting dysponuje aktywami o wartości 32.915.130,98 USD (106.944.552,07 PLN po średnim kursie NBP z dnia 31.03.2006 r.). Tymczasem, w dniu 6 października – a więc już po ogłoszeniu upadłości WGI Consulting – syndykowi został przekazany "odnaleziony" przez przedstawicieli WGI Consulting segregator z wyciągami z Wachovia Securities, obrazujący zmianę ich wartości m.in. w okresie od 31 marca 2006 r. do dnia 31 maja 2006 r. Wynika z niego, iż wartość aktywów WGI Consulting systematycznie malała.

W ocenie syndyka, nie ulega wątpliwości, że w okresie od 31 marca 2006 r. do dnia 31 maja 2006 r., a więc w okresie kiedy zarząd WGI Consulting miał możliwość zarządzania i dysponowania środkami powierzonymi Wachovia Securities, aktywa WGI Consulting w Wachovia Securities pomniejszyły się o ok. 15 mln dolarów.

Dodatkowo, jak wyjaśniał w swoim wniosku syndyk Kochański, powodowie Maciej S. i Łukasz K. zataili wobec zarządcy przymusowego i sądu, fakt zaciągnięcia w Wachovia Securities kredytu w wysokości 10.000.000 USD. Kiedy sąd Southern Disctrict w Nowym Jorku zablokował rachunek WGI Consulting w Wachova Securities, doszło to przymusowego ściągnięcia zaciągniętego kredyty poprzez odjęcie go z rachunku inwestycyjnego. Ostatecznie więc aktywa spółki uległy uszczupleniu o 25 mln dolarów (liczba ta dotyczy wyłącznie okresu pomiędzy końcem 31 marca a 14 czerwca 2006 r., albowiem wcześniejsza sytuacja na rachunku nie jest jeszcze zbadana).

Ponieważ Maciej S. i Łukasz K. nie potrafili sobie przypomnieć, co dokładnie zrobili z 10 mln USD kredytu, w
dniu 8 listopada 2006 r. syndyk masy upadłości WGI Consulting złożył zawiadomienie o możliwości popełnienia przez nich przestępstwa, polegającego na tym, że będąc osobami uprawnionymi do zajmowania się sprawami majątkowymi spółki, nadużywając udzielonych im uprawnień, zaciągnęli w Wachovia Securities kredyt w kwocie 10 000 000 USD, przy czym nie dochowali oni staranności by zadbać o powierzone im mienie, ani też nie wykorzystali powierzonego im mienia w taki sposób by je powiększyć i by przyniosło ono odpowiednie korzyści dla spółki.

W uzasadnieniu zawiadomienia syndyk wskazał, że fakt zaciągnięcia kredytu nie został ujawniony w dokumentacji spółki, w której brak było także informacji na temat celu, na jaki został zaciągnięty oraz danych o jego wykorzystaniu. Sami członkowie zarządu podawali przy tym różne wersje (w tym zakup nieruchomości na terenie Stanów Zjednoczonych), które jednak nie znalazły potwierdzenia w zgromadzonych dokumentach spółki.

Mimo toczących się postępowań upadłościowych i postępowania karnego, do chwili obecnej nie wyjaśniono co się stało z pieniędzmi inwestorów w WGI DM. Według wstępnych szacunków, inwestorzy żądają łącznie od WGI DM około 320 mln złotych.

W masie upadłości znajdują się tak nieznaczne środki, że nie wystarczały one na prowadzenie postępowania upadłościowego, w związku z czym we wrześniu 2006 r. sędzia-komisarz zobowiązał wierzycieli do złożenia zaliczki na koszty postępowania.

W dniu 19 lutego 2007 r. członek rady wierzycieli WGI DM, Zbigniew Banach i jego pełnomocnik, Robert Nogacki, przekazali do sądu upadłościowego pisma, w których wyjaśnili, że w latach 1999-2006 WGI sp. z o.o./WGI S.A./WGI DM przekazały bardzo znaczne kwoty na rzecz podmiotów powiązanych za pomocą umów pożyczki, umów zlecenia i umów o dzieło. W szczególności, wedle wstępnych informacji wierzycieli:

– w 2004 r. WGI pożyczyła znaczną kwotę Motozbyt S.A., spółce z którą związany był Włodzimierz S., ojciec jednego z członków zarządu WGI S.A.;
– WGI łączyły stałe stosunki zobowiązaniowe z Warszawską Grupą Medialną s.c. oraz Warszawską Grupą Prasową s.c. na podstawie których WGI zobowiązana była do dokonywania znacznych płatności na rzecz ww. spółek cywilnych, czyli de facto do mas majątkowych w których udziały posiadali główni organizatorzy WGI;
– WGI systematycznie udzielała bardzo znaczących pożyczek na rzecz Warszawskiej Grupy Rozrywkowej s.c., której wspólnikami byli również organizatorzy WGI, Łukasz K. i Maciej S.;
– WGI dokonywała również pożyczek na rzecz Orlean sp. z o.o.;
– WGI w oparciu o umowy pożyczki przekazywała znaczne środki również bezpośrednio członkom personelu kluczowego WGI, w szczególności członkom zarządu i dyrektorom. Ponadto, członkowie personelu kluczowego WGI notorycznie zawierali z WGI umowy zlecenia i umowy o dzieło, które stanowiły narzędzie do przeprowadzania kolejnych transferów środków pieniężnych. Na chwilę obecną, brak jest dowodu spłaty powyżej wzmiankowanych pożyczek.

Zgodnie z odpowiedzią syndyka masy upadłości, wszystkie te kwestie stanowić będą przedmiot dalszych czynności wyjaśniających.

Jednocześnie w zgromadzonej przez syndyka dokumentacji finansowo-księgowej brak jest jakichkolwiek danych świadczących o tym, aby w przedmiotowym okresie spółka WGI Consulting Sp. z o.o. posiadała rachunki w wyżej wymienionych bankach, bądź też, aby była ona zobowiązana z jakiegokolwiek tytułu prawnego, wobec jakiegokolwiek podmiotu, do przekazania podanych wyżej kwot na wskazane rachunki bankowe. Kwoty te nie zostały zatem "przesunięte" na inne konto spółki, ani nie posłużyły do wykonania jej zobowiązań.

W ocenie syndyka opisany powyżej stan faktyczny uzasadnia zatem podejrzenie popełnienia przestępstwa polegającego na dokonaniu zaboru mienia wielkiej wartości w celu przywłaszczenia, tj. czynu opisanego w art. 294 § 1 Kodeksu karnego w zw. z art. 278 § 1 Kodeksu karnego.