Portal Skarbiec.Biz | Biblioteczka inwestora | Psychologia procesu inwestycyjnego
Piotr Zielonka
Chcesz założyć rachunek maklerski? Kliknij TUTAJ.
Księgowanie mentalne (mental accounting) i jego konsekwencje
[Warszawa, 09.06.2007] Księgowanie mentalne polega na nieracjonalnym segregowaniu różnych rodzajów inwestycji i rozważaniu każdej z nich oddzielnie w funkcji potencjalnych zysków i strat.
Może to prowadzić do paradoksalnych sytuacji, gdy ludzie są w stanie długoterminowo zdeponować posiadane środki na przykład na rachunku bankowym, gdzie odsetki wynoszą 5% w skali roku, a jednocześnie wziąć krótkoterminowy kredyt oprocentowany 15% w skali roku, jeśli tylko cele tych inwestycji są różne, na przykład lokata bankowa przeznaczona jest na kupno nowego domu, a kredyt wzięty jest pod zakup akcji. (Oczywiście zakładaliśmy, że lokatę można by przerwać bez straty odsetek.)
Ludzie dokonują księgowania mentalnego w wielu sytuacjach. Co więcej, nawet w przypadku jednej inwestycji można dokonać mentalnego księgowania. Jak wiadomo, niektóre spółki wypłacają część wypracowanego przez siebie zysku w postaci dywidendy. Winnett & Lewis (1995) zauważyli, że skłonność do konsumowania zysków jest wyższa w przypadku otrzymania dywidendy, niż wtedy, gdy cena akcji wzrośnie o analogiczną wartość. Tak więc inwestorzy inaczej traktują zyski otrzymane w postaci wypłaconej im dywidendy niż zyski będące skutkiem wzrostu cen akcji.
Istnieje cała gama zachowań ludzkich, będących konsekwencjami odmiennego traktowania różnych przepływów pieniężnych oraz niechęci do ponoszenia strat:
– efekt posiadania (endowment effect);
– efekt status quo;
– efekt przywiązania (attachement effect);
– pułapki związane z wynikami ostatnio zrealizowanej inwestycji;
– efekt dyspozycji (disposition effect);
– krótkowzroczne unikanie strat (myopic loss aversion);
– dysonans poznawczy;
– warunkowania i przesądy.
Fragment pracy Piotra Zielonki "Czym są finanse behawioralne, czyli krótkie wprowadzenie do psychologii rynków finansowych" (Warszawa, lipiec 2003 r.). Praca ukazała się w ramach serii wydawniczej "Materiały i Studia" Narodowego Banku Polskiego, gdzie publikowane są opracowania, będące efektem badań pracowników Departamentu Analiz Makroekonomicznych i Strukturalnych oraz autorów z innych departamentów Narodowego Banku Polskiego, jak również uczelni oraz instytucji finansowych. Dotyczą one ważnych, z punktu widzenia teorii i praktyki, problemów związanych z bankowością i polityką pieniężną. Czasopismo ukazuje się w języku polskim. Wybrane numery dostępne są również w języku angielskim. Rozprowadzane jest bezpłatnie.
Ponadto, praca Zielonki stanowiła rozbudowaną wersję jednego z rozdziałów przyszłego podręcznika pt. "Psychologia ekonomii".
