Sejm uchwalił zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego dotyczące dopuszczalności nadania przez sąd klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółkom przeciw jej byłym wspólnikom.
Chodzi o dostosowanie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 3 października 2017 r., sygn. akt SK 31/15. Trybunał rozpatrywał zgodność art. 7781 Kodeksu postępowania cywilnego z konstytucją.
W sprawie, którą rozpoznawał Trybunał Konstytucyjny, skarżący był wspólnikiem spółki jawnej. Wspólnicy przekształcili tę spółkę w spółkę komandytowo-akcyjną, a skarżący zbył swoje akcje na rzecz osoby trzeciej i tym samym przestał być wspólnikiem spółki. Następnie do sądu trafił pozew wobec spółki o zapłatę. Sąd wydał w tej sprawie nakaz zapłaty, który objął skarżącego. Sąd nadał mu klauzulę wykonalności przeciwko wspólnikom, w tym wobec skarżącego. Skarżący usiłował na drodze sądowej wykazać bezzasadność nadania klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu przeciwko niemu jako byłemu wspólnikowi spółki, jednak sąd oddalił jego zażalenie. W ocenie sądu art. 7781 Kodeksu postępowania cywilnego dotyczy również byłych wspólników spółki, jeżeli dochodzona kwota wystąpiła przed wystąpieniem wspólnika ze spółki.
Zdaniem skarżącego zakwestionowany przepis uniemożliwia byłemu wspólnikowi obronę swoich praw – nie ma on już bowiem prawa reprezentować spółki, podnoszenia zarzutów, może nawet nie wiedzieć, że postępowanie przeciwko spółce się toczy. W omawianej sprawie skarżący nie wiedział, że toczy się przeciwko niemu postępowanie. Wszystko to zdaniem skarżącego narusza zapisane w konstytucji prawo do sądu.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że zakwestionowany przepis art. 7781 Kodeksu postępowania cywilnego, który przewiduje nadanie przez sąd klauzuli wykonalności przeciwko byłemu wspólnikowi, jest sprzeczny z konstytucją. Zdaniem Trybunału na gruncie omawianego przepisu sądy dopuszczały możliwość nadania klauzuli wykonalności przeciwko byłemu wspólnikowi spółki, kierując się uchwałą Sądu Najwyższego z 4 września 2009 r., sygn. akt III CZP 52/09, która to dopuszczała. Trybunał podkreślił, że nie można zamykać nikomu drogi do sądu, a zaskarżony przepis powoduje taką sytuację. Przepis ten powoduje w praktyce, że były wspólnik nie tylko nie uczestniczy w postępowaniu, które go dotyczy, ale nawet nie wie, że ono się toczy.
Sejm uchwalił nowelizację w Kodeksie postępowania cywilnego, która do art. 7781 Kodeksu postępowania cywilnego dodaje przepis mówiący o tym, że nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu nie będzie stosowane wobec osób, które w momencie wszczęcia postępowania w sprawie nie były już wspólnikami. Chodzi tu o byłych wspólników spółki jawnej, spółki partnerskiej, spółki komandytowej albo spółki komandytowo-akcyjnej.
Do postępowań o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikom wskazanych wyżej spółek, które będą trwały w chwili wejścia w życie omawianej nowelizacji Kodeksu, będą stosowane przepisy tej nowelizacji.
Omawiana nowelizacja trafiła do Senatu.
Autor:
radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku,
doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi.
