Tryb udzielania kar porządkowych

Tryb udzielania kar porządkowych

[18.11.2016] Przepisy Kodeksu pracy dotyczące odpowiedzialności porządkowej pracowników regulują, obok katalogu kar porządkowych i przesłanek ich zastosowania, także tryb w jakim odbywa się ich udzielenie (art. 109 – 112 K.p.).

Postanowienia te mają służyć przejrzystości postępowania pracodawcy chcącego udzielić pracownikowi kary porządkowej, a zarazem spełniają funkcję ochronną, zapobiegającą możliwości karania pracownika za przewinienie w nie określonym bliżej okresie czasu. W świetle art. 109 K.p. kara nie może być zastosowana po upływie 2 tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego i jednocześnie po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia.

Te dwa terminy łącznie wyznaczają granice czasowe, w jakich może być zgodnie z prawem nałożona kara porządkowa. Naruszenie któregokolwiek z nich skutkować będzie uchyleniem tak udzielonej kary, przy czym ukaranie pracownika może nastąpić jedynie po jego wysłuchaniu. Jeżeli z powodu nieobecności w pracy nie może dojść do wysłuchania podwładnego, termin dwutygodniowy nie rozpoczyna się, a w przypadku, gdy się rozpoczął i pracownik nie stawił się do pracy, termin ten  ulega zawieszeniu do dnia stawienia się w pracy.

Natomiast ustawodawca nie przewidział możliwości zawieszenia terminu 3-miesięcznego, w ciągu którego jest możliwe nałożenie kary porządkowej. Wobec powyższego w żadnym wypadku nie może ulec on przedłużeniu. Jeżeli podstawą nałożenia kary porządkowej jest zachowanie ciągłe, to termin 3 – miesięczny należy liczyć od dnia ostatniego zdarzenia.  Pamiętać należy, iż wysłuchanie pracownika może być dokonane przez inną niż pracodawca osobę upoważnioną do stosowania kar porządkowych (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 kwietnia 1998 r., sygn. akt: I PKN 45/98). Natomiast w świetle orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 1999 r., sygn. akt: I PKN 114/99 możliwe jest zastosowanie kary także wtedy, gdy podwładny zrezygnował z ustnego składania wyjaśnień lub wybrał pisemną formę ich wyrażenia.

Zgodnie z art. 110 K.p. o zastosowanej karze pracodawca zawiadamia pracownika na piśmie, wskazując jednocześnie rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych i datę dopuszczenia się tego naruszenia. Ponadto trzeba poinformować ukaranego o prawie zgłoszenia sprzeciwu i terminie jego wniesienia. W świetle wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 1999 r., sygn. akt: I PKN 605/98,  "zastosowanie kary następuje w chwili podpisania pisma o ukaraniu, gdyż wtedy wewnętrzna wola przełożonego otrzymuje swój zewnętrzny, formalny wyraz. Natomiast z punktu widzenia skutków takiej decyzji dla pracownika (art. 110 i 112 § 1 KP) istotne znaczenie ma chwila zawiadomienia go na piśmie o zastosowanej karze".

Jednakże to stanowisko Sądu Najwyższego nie w pełni określa charakter pisma zawiadamiającego o zastosowanej karze. Należy przyjąć, iż w powyższym przepisie ustawodawca uznaje za tożsame nałożenie kary i zawiadomienie o tym fakcie pracownika. W konsekwencji "zastosowaniem kary" jest podpisanie pisma i wręczenie lub wysłanie go w inny sposób przez pracodawcę pracownikowi. Dopiero tak określona czynność skutkuje udzieleniem kary.   Taką interpretację uzasadniania także orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 1999 r., (sygn. akt: I PKN 586/98) dotyczące w istocie pojęcia "zawiadomienia" o odrzuceniu sprzeciwu pracownika, którym posługuje się ustawodawca w art. 112 § 2 K.p. W tym wyroku stwierdzono, że pracodawca, żeby utrzymać w mocy nałożoną karę porządkową musi w terminie 14 dni od daty złożenia sprzeciwu wykazać, iż odrzucił sprzeciw pracownika. Wymaganie to spełnia sporządzenie i wysłanie w tym terminie pisma odrzucającego sprzeciw.

Niewątpliwe w tym orzeczeniu chodziło o określenie rozumienia pojęcia "zawiadomienie". Wobec jednej z reguł wyjaśniania przepisów, zakazującej nadawania tym samym zwrotom, użytym w ustawie innego znaczenia, powyższy pogląd dotyczący istoty udzielenia kary jest zasadny. W związku z tym, aby pracodawca nie uchybił terminowi dwóch tygodni na ukaranie, powinien w tym terminie podpisać pismo o nałożeniu kary i je wręczyć pracownikowi lub wysłać np. drogą pocztową.

Autor: Grzegorz Trejgel, radca prawny

Podstawa prawna: ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy

Treści dostarcza: www.iuslaboris.pl Sp. z o.o., patron merytoryczny Wojewódka i Wspólnicy Sp.k.

Oceń ten artykuł: