We wtorek 15 września 2020 r., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie orzekł, że wydana przez Prezesa Rady Ministrów decyzja z 16 kwietnia 2020 r. zlecająca Poczcie Polskiej przygotowanie wyborów na Prezydenta RP w trybie korespondencyjnym w dniu 10 maja 2020 r. jest nieważna z powodu rażącego naruszenia prawa oraz braku podstawy prawnej.
Decyzją z 16 kwietnia Premier zlecił Poczcie Polskiej przygotowanie majowych wyborów na Prezydenta RP. Poczta zwróciła się więc do samorządów o przekazanie jej spisu wyborców, ale spora część z nich odmówiła. 28 kwietnia 2020 r. skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego wniósł Rzecznik Praw Obywatelskich, zarzucając decyzji Premiera braku oparcia w prawie oraz rażące jego naruszenie poprzez powierzenie Poczcie Polskiej zadania, które w dniu wydania decyzji nie leżało w jej kompetencjach, jak i poprzez uznanie, że polecenie przekazania Poczcie spisu wyborców wyczerpuje przesłankę zapobiegania koronawirusowi.
Prezes Rady Ministrów wydał skarżoną decyzję w oparciu o specustawę antycovidową, czyli Ustawę z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. 2020, poz. 374), która w związku z zapobieganiem i zwalczaniem rozprzestrzeniania się koronawirusa przewiduje możliwość wydawania przez niego jednostkom samorządu terytorialnego, państwowym osobom prawnym czy przedsiębiorcom państwowym, indywidualnych poleceń.
Ale wnoszący skargę RPO nie dostrzegł w zleceniu Poczcie przygotowań wyborów, w tym gromadzenia danych ze spisu wyborców, działań realizujących przesłankę walki z COVID-19. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, w wyroku z 15 września 2020 r. (sygn. akt VII SA/Wa 992/20) stwierdził nieważność skarżonej decyzji z powodu rażącego naruszenia prawa oraz z powodu braku podstawy prawnej. Sąd orzekł, że decyzja Prezesa Rady Ministrów rażąco narusza przepisy Konstytucji RP, Kodeksu wyborczego oraz ustawy o Radzie Ministrów, jak i wspomnianej wyżej ustawy antycovidowej z 2 marca 2020 r. WSA orzekł m.in., że taka organizacja wyborów drogą korespondencyjną nie gwarantowała wymaganych Konstytucją: równości, bezpośredniości i tajności wyborów.
Sąd stwierdził również, że jedynym organem uprawnionym do organizacji wyborów w dniu wydania skarżonej decyzji przez Premiera, była Państwowa Komisja Wyborcza, a organem ją obsługującym – Krajowe Biuro Wyborcze. Dodał także, że decyzja ta wywołała w społeczeństwie stan niepewności, a jak wynika z doniesień medialnych, organizacja wyborów korespondencyjnych wygenerowała wysokie koszty. W tak istotnej sprawie, jak wybór najważniejszej osoby w państwie, nie można powoływać się na ogólne normy wynikające z ustawy antycovidowej z 2 marca. Jak relacjonuje RPO, w nieprawomocnym jeszcze wyroku WSA w Warszawie orzekł: „Organizacja wyborów to odrębne czynności określone w kodeksie wyborczym i nie mają one nic wspólnego z przeciwdziałaniem COVID-19” (www.rpo.gov.pl, VII.511.26.2020).
źródło: Rzecznik Praw Obywatelskich
