Półtora roku po wybuchu pandemii wirusa COVID-19 gospodarka światowa ma szansę w 2021 r. odnotować najsilniejsze od 80 lat ożywienie po recesji. Bank Światowy przewiduje jednak, że ożywienie to będzie nierównomierne w poszczególnych krajach, ponieważ największe gospodarki mają odnotować silny wzrost, nawet jeśli wiele gospodarek rozwijających się pozostaje w tyle.
W czerwcowej publikacji: “The Global Economy: on Track for Strong but Uneven Growth as COVID-19 Still Weighs”, Bank Światowy prognozuje, że globalny wzrost gospodarczy przyspieszy w tym roku do 5,6%, głównie dzięki sile głównych gospodarek, takich jak Stany Zjednoczone i Chiny. I choć wzrost w prawie każdym regionie świata został skorygowany w górę na rok 2021, wiele osób nadal zmaga się z konsekwencjami wywołanymi pandemią wirusa COVID-19 i tym, co prawdopodobnie będzie się jeszcze po nim rzutować długim cieniem.
Pomimo tegorocznego wzrostu, oczekuje się, że poziom globalnego PKB w 2021 r. będzie o 3,2% niższy od prognoz sprzed pandemii, a PKB na mieszkańca w wielu wschodzących rynkach i gospodarkach rozwijających się pozostanie przez dłuższy czas poniżej szczytów sprzed COVID-19. W miarę dalszego nasilania się pandemii będzie ona kształtować ścieżkę globalnej aktywności gospodarczej.
W 2021 roku Stany Zjednoczone i Chiny przyczynią się do około jednej czwartej światowego wzrostu. Gospodarka USA została wzmocniona dzięki ogromnemu wsparciu fiskalnemu, szczepienia mają stać się powszechne do połowy 2021 roku, a wzrost gospodarczy ma wynieść w tym roku 6,8%, co jest najszybszym tempem od 1984 roku. Oczekuje się, że gospodarka Chin – która nie skurczyła się w zeszłym roku – będzie rosła w solidnym tempie 8,5%, ale umiarkowanym, ponieważ uwaga kraju skupia się na zmniejszaniu zagrożeń stabilności finansowej.
Trwale dziedzictwo
Wzrost gospodarczy wśród rynków wschodzących i gospodarek rozwijających się przyspieszy w tym roku do 6%, do czego przyczyni się zwiększony popyt zewnętrzny i wyższe ceny towarów. Ożywienie gospodarcze w wielu krajach jest jednak ograniczone przez ponowne pojawienie się wirusa COVID-19, nierównomierne szczepienia oraz częściowe wycofanie rządowych środków wsparcia gospodarczego.
Przewiduje się, że z wyłączeniem Chin, wzrost będzie się rozwijał w skromniejszym tempie 4,4%. W dłuższej perspektywie prognozy dla rynków wschodzących i gospodarek rozwijających się będą prawdopodobnie osłabione przez trwałe skutki pandemii – erozję umiejętności wynikającą z utraty pracy i nauki, gwałtowny spadek inwestycji, większe obciążenie długiem i większą podatność na zagrożenia finansowe. Przewiduje się, że wzrost gospodarczy w tej grupie gospodarek zmniejszy się do 4,7% w 2022 r., ponieważ rządy stopniowo wycofują wsparcie polityczne.
W gospodarkach o niskich dochodach, gdzie szczepienia przebiegały z opóźnieniem, wzrost został skorygowany w dół do 2,9%. Odkładając na bok zeszłoroczny spadek, byłoby to najwolniejsze tempo ekspansji od dwóch dekad. Przewiduje się, że poziom produkcji tej grupy w 2022 r. będzie o 4,9 proc. niższy niż w prognozach sprzed wybuchu pandemii. Kruche i dotknięte konfliktami gospodarki o niskich dochodach zostały najciężej dotknięte pandemią, a wzrost dochodu na mieszkańca został cofnięty o co najmniej dekadę.
W ujęciu regionalnym oczekuje się, że poprawa sytuacji będzie najsilniejsza w Azji Wschodniej i regionie Pacyfiku, głównie ze względu na silną poprawę sytuacji w Chinach. W Azji Południowej ożywienie zostało zahamowane przez poważne ponowne wybuchy epidemii wirusa w Indiach i Nepalu. Bliski Wschód i Afryka Północna oraz Ameryka Łacińska i Karaiby odnotują zbyt słaby wzrost, aby zrównoważyć skurczenie się gospodarki w 2020 r. Ożywienie w Afryce Subsaharyjskiej, choć wspomagane przez skutki uboczne globalnego ożywienia gospodarczego, ma pozostać kruche ze względu na powolne tempo szczepień i opóźnienia w realizacji dużych inwestycji w infrastrukturę i sektor wydobywczy.
Niepewna prognoza
W czerwcowej prognozie zakłada się, że gospodarki rozwinięte przeprowadzą powszechne szczepienia swoich społeczeństw i skutecznie opanują pandemię do końca roku. Oczekuje się, że główne rynki wschodzące i gospodarki rozwijające się znacznie ograniczą liczbę nowych przypadków. Perspektywy te są jednak obarczone znaczną niepewnością. Bardziej długotrwała pandemia, fala bankructw przedsiębiorstw, napięcia finansowe, a nawet niepokoje społeczne mogą zahamować ożywienie gospodarcze. Jednocześnie szybsze sukcesy w zwalczaniu COVID-19 i większe efekty zewnętrzne, wynikające ze wzrostu w gospodarkach rozwiniętych, mogą przyczynić się do bardziej dynamicznego wzrostu gospodarczego na świecie.
Mimo to oczekuje się, że pandemia spowodowała poważne utrudnienia w rozwoju. Chociaż prognozuje się, że wzrost dochodu na mieszkańca wyniesie w tym roku 4,9% w krajach o rynkach wschodzących i gospodarkach rozwijających się, to w krajach o niskim dochodzie będzie on zasadniczo zerowy. Dochód na mieszkańca utracony w 2020 r. nie zostanie w pełni odzyskany do 2022 r. w około dwóch trzecich gospodarek rynków wschodzących i gospodarek rozwijających się, w tym w trzech czwartych niestabilnych i dotkniętych konfliktami krajów o niskich dochodach. Oczekuje się, że do końca tego roku około 100 mln osób popadnie ponownie w skrajne ubóstwo. Te niekorzystne skutki są najbardziej odczuwalne dla grup znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji – kobiet, dzieci oraz pracowników niewykwalifikowanych i nieformalnych.
Globalna inflacja, która wzrosła wraz z ożywieniem gospodarczym, będzie nadal rosła przez resztę roku, jednak w przypadku większości krajów ma pozostać w docelowym przedziale. W tych wschodzących rynkach i gospodarkach rozwijających się, w których inflacja wzrasta powyżej celu, tendencja ta może nie wymagać reakcji polityki pieniężnej, pod warunkiem, że jest tymczasowa, a oczekiwania inflacyjne pozostają dobrze zakotwiczone.
Rosnące koszty żywności
Rosnące ceny żywności i przyspieszająca łączna inflacja mogą potęgować rosnący brak bezpieczeństwa żywnościowego w krajach o niskich dochodach. Decydenci polityczni powinni dopilnować, aby rosnące stopy inflacji nie doprowadziły do zaniżenia oczekiwań inflacyjnych, oraz powstrzymać się od stosowania dotacji lub kontroli cen w celu zmniejszenia obciążenia związanego z rosnącymi cenami żywności, ponieważ istnieje ryzyko, że przyczynią się one do zwiększenia wysokiego zadłużenia i spowodują dalszą presję na wzrost światowych cen produktów rolnych.
Ożywienie w światowym handlu po zeszłorocznej recesji stanowi dla rynków wschodzących i gospodarek rozwijających się okazję do pobudzenia wzrostu gospodarczego. Koszty handlu są średnio o połowę wyższe w gospodarkach wschodzących i rozwijających się niż w gospodarkach rozwiniętych, a ich obniżenie mogłoby pobudzić handel oraz stymulować inwestycje i wzrost gospodarczy.
W sytuacji, gdy w wielu miejscach uwolnienie od pandemii jest już bardzo blisko, a w innych daleko, działania polityczne będą miały decydujące znaczenie. Zapewnienie sprawiedliwej dystrybucji szczepionek będzie miało zasadnicze znaczenie dla zakończenia pandemii. Daleko idące umorzenie długów będzie ważne dla wielu krajów o niskich dochodach. Decydenci polityczni będą musieli wspierać ożywienie gospodarcze za pomocą środków fiskalnych i monetarnych, uważając jednocześnie na ochronę stabilności finansowej. W polityce należy przyjąć perspektywę długoterminową, ożywiając kapitał ludzki, zwiększając dostęp do łączności cyfrowej i inwestując w zieloną infrastrukturę, aby pobudzić wzrost gospodarczy na drodze do ekologicznego, odpornego i sprzyjającego włączeniu społecznemu rozwoju.
Aby położyć kres pandemii poprzez powszechne szczepienia i ostrożne zarządzanie makroekonomiczne w celu uniknięcia kryzysów do czasu osiągnięcia powyższych celów, konieczna jest globalna współpraca i koordynacja działań.
Źródło: www.worldbank.org
