Ewa Leszczyńska
Chcesz założyć rachunek maklerski? Kliknij TUTAJ.
Swap stopy procentowej (Interest Rate Swap, IRS)
[Warszawa, 09.06.2007] Swap procentowy jest umową zawartą pomiędzy dwiema stronami, na podstawie której zobowiązują się do wymiany serii płatności odsetkowych, liczonych od uzgodnionej sumy kapitałowej i dla ustalonego okresu, ale naliczanych według odmiennych zasad.
W procentowych kontraktach swap wyróżniane są:
– swapy kuponowe (ang. coupon swaps),
– swapy bazowe (ang. basie swaps).
Swap kuponowy (Coupon Swap)
Swap kuponowy jest umową, w której "strona B zobowiązuje się wypłacać stronie A przez określoną liczę lat sumy równe oprocentowaniu (według wcześniej ustalonej stałej stopy) wartości nominalnej swapu. W tym samym okresie strona A zobowiązuje się wypłacać stronie B sumy równe oprocentowaniu (według zmiennej stopy procentowej) tej samej kwoty. Waluty obu strumieni płatności są takie same".
Swap bazowy (Basic Swap)
Jest to kontrakt polegający na "wymianie płatności odsetkowych liczonych względem różnych, zmiennych, referencyjnych stóp procentowych".
Najczęściej stosowana jest zamiana:
– stopy procentowej dla pierwszorzędnych kredytobiorców (prime ratę) na stawkę LIBOR,
– stopy dla papierów handlowych na stawkę LIBOR,
– 1-miesięczny LIBOR na 6- miesięczny LIBOR.
Cechy charakterystyczne procentowego kontraktu swap
– Kwota kapitału, od jakiej są płacone i przyjmowane odsetki jest umowna i zdefiniowana przy zawarciu transakcji. Strony nie wymieniają między sobą kapitałów, dokonują natomiast okresowych płatności związanych z oprocentowaniem walut (płatność odsetek). Wymiana odsetek odbywa się najczęściej w tym samym terminie, ale nie jest to warunek konieczny;
– Transakcje zawierane są zwykle na okres od 2 do 15 lat, ale są też transakcje zawarte na 30 lat;
– Najczęściej stosowaną zmienną stopą procentową jest LIBOR (London Interbank Offer Ratę);
– Wartości kontraktów są na ogół znaczne, mogą przekraczać nawet 100 milionów USD;
– Banki kwotują transakcje podając cenę kupna (bid ratę), tj. cenę, po jakiej zobowiązują się płacić odsetki według stałej stopy procentowej oraz cenę sprzedaży (offer ratę) – cenę, po jakiej są skłonne przyjmować odsetki według stałej stawki procentowej;
– "Ceny kupna i sprzedaży swapów wyznaczane są na podstawie krzywej zwrotu dla instrumentów zerokuponowych, a te z kolei na podstawie stóp procentowych obowiązujących na rynku pieniężnym i długoterminowych instrumentów dłużnych. Na tej podstawie wyznacza się wysokość kolejnych płatności, a po zdyskontowaniu ich wartość bieżącą";
– Transakcja wygasa po dokonaniu ostatniej płatności odsetek;
– Nie ma możliwości zerwania umowy, ale strony mogą zawrzeć transakcję odwrotną lub sprzedać kontrakt na rynku wtórnym. Jest również możliwość skrócenia okresu za obopólną zgodą, z jednoczesnym wysłaniem płatności rekompensujących przyszłe przepływy środków.
Fragment pracy Ewy Leszczyńskiej "Rynek kontraktów swap w Polsce" (Warszawa, 2002 r.). Praca ukazała się w ramach serii wydawniczej "Materiały i Studia" Narodowego Banku Polskiego, gdzie publikowane są opracowania, będące efektem badań pracowników Departamentu Analiz Makroekonomicznych i Strukturalnych oraz autorów z innych departamentów Narodowego Banku Polskiego, jak również uczelni oraz instytucji finansowych. Dotyczą one ważnych, z punktu widzenia teorii i praktyki, problemów związanych z bankowością i polityką pieniężną. Czasopismo ukazuje się w języku polskim. Wybrane numery dostępne są również w języku angielskim. Rozprowadzane jest bezpłatnie.
