Ze zwolnienia na urlop, z urlopu na zwolnienie?
[02.11.2016] Korzystanie ze zwolnień lekarskich jest prawem i przywilejem pracownika, jednak pracownik nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa.
Pracownik będąc na zaległym urlopie wypoczynkowym, który został udzielony pracownikowi w całości, wielokrotnie przedstawiał pracodawcy zwolnienia lekarskie. Każde z tych zwolnień, zdaniem pracownika, przerywało bieg udzielonego mu wcześniej urlopu wypoczynkowego, dlatego też po ich wykorzystaniu pracownik kontynuował urlop nie prosząc pracodawcy o zgodę. Czy w takiej sytuacji pracodawca miał prawo rozwiązać z pracownikiem umowę o pracę z powodu ciężkiego naruszenia przez niego obowiązków pracowniczych (w trybie art. 52 KP)?
Zdecydowanie, tak. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przeważa pogląd, iż udzielenie urlopu jest jednostronną czynnością pracodawcy zwalniającą pracownika z obowiązku świadczenia pracy i usprawiedliwiającą jego nieobecność w pracy, a przepisy nie przewidują możliwości zastąpienia jej żadnym oświadczeniem pracownika, czyli pominięciem pracodawcy. Pracownik nie może sam sobie skutecznie udzielić urlopu lub jego kontynuacji, w przypadku, gdy został on przerwany zwolnieniami lekarskimi.
Takie stanowisko jest zgodne z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2000 r.(I PKN 121/00). W omawianym przypadku, pracodawca wyraził zgodę na wykorzystanie przez pracownika 78 dni zaległego i bieżącego urlopu wypoczynkowego, bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, jednak wykorzystanie ww. urlopu miało nastąpić w sposób nieprzerwany i ciągły. Pracodawca nie wyrażał zgody na "sztuczne" wydłużania urlopu i jego kontynuowanie po kilkukrotnym przerywaniu tego urlopu długimi zwolnieniami lekarskimi, których zasadność zdaniem spółki wymagała również sprawdzenia, o czym zawiadomiła ZUS.
W takiej sytuacji, kontynuowanie urlopu wypoczynkowego przez pracownika – bez zgody pracodawcy, po jego przerywaniu zwolnieniami lekarskimi, można było uznać za działanie samowolne, prowadzące do uchybienia obowiązkom pracowniczym określonym w art. 100 § 1 i § 2 pkt 1, 2, 4 Kodeksu pracy, dlatego mogło to stanowić podstawę prawną rozwiązania umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu Pracy.
Za zakończenie należy podkreślić, że korzystanie ze zwolnień lekarskich jest prawem i przywilejem pracownika, jednak pracownik nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego, gdyż takie działanie nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony (art. 8 KP).
dr Przemysław Adamus
Radca Prawny
Treści dostarcza Kancelaria Prawnicza Rachelski & Wspólnicy