Zawieranie umów cywilnoprawnych

Zawieranie umów cywilnoprawnych

[03.12.2015] Zawieranie umów cywilnoprawnych zamiast umów o pracę jest obecnie zjawiskiem powszechnym. Czy takie działanie jest prawidłowe?

Dnia 22 czerwca 2015 roku ruszyła trzecia edycja kampanii społecznej prowadzonej przez Państwową Inspekcję Pracy "Zanim podejmiesz pierwszą pracę". Celem kampanii było uświadomienie grupie docelowej potrzeby przestrzegania przepisów prawa pracy przy zatrudnianiu, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki zawierania umów cywilnoprawnych oraz umów terminowych.

Zawieranie umów cywilnoprawnych zamiast umów o pracę jest obecnie zjawiskiem powszechnym. Czy takie działanie jest prawidłowe?

Artykuł 22 Kodeks pracy wskazuje cechy umowy o pracę. Są  to: wykonywanie określonego rodzaju na rzecz pracodawcy, pod kierownictwem pracodawcy, w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, świadczenie pracy za wynagrodzeniem. W orzecznictwie i doktrynie cechy te są precyzowane dodatkowo poprzez: ciągłość świadczenia pracy, konieczność starannego świadczenia pracy a nie odpowiedzialność za jej rezultat, ponoszenie przez pracodawcę ryzyka w procesie pracy, odpłatność, kierownictwo pracodawcy, osobiste świadczenie pracy przez pracownika. 

Kodeks pracy wskazuje jednocześnie, że każda umowa spełniająca wskazane cechy  jest umową o pracę, bez względu na nazwę zawartej umowy, a także, że zawarcie pomiędzy stronami umowy cywilnoprawnej zamiast umowy o pracę nie jest dopuszczalne.

W związku z powyższym zawieranie umów cywilnoprawnych, przykładowo: o dzieło, zlecenia, świadczenia usług jeżeli ich cechy odpowiadają cechom stosunku pracy, jest postępowaniem niewłaściwym i może powodować przewidziane prawem skutki.

Każda ze stron umowy cywilnoprawnej może wnieść pozew do sądu o ustalenie stosunku pracy. W wyroku sąd orzeka o istnieniu stosunku pracy i datę od którego stosunek pracy był zawarty. W związku z ustaleniem stosunku pracy pracownik może wnosić  o świadczenia związane z umową o pracę: np. wynagrodzenie, wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, udzielenie urlopu wypoczynkowego.  Pomimo zatem, że strony zawarły uprzednio umowę o dzieło, sąd pracy może ustalić, że jest to umowa o pracę.

Pracodawca może dodatkowo podlegać karze grzywny:  odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika ponosi ten, kto w warunkach wskazanych w art. 22 § 1 Kodeksu pracy zawiera umowę cywilnoprawną, to znaczy wtedy, kiedy ustawa wymaga zawarcia umowy o pracę. Taka osoba podlega karze grzywny od 1 000 do 30 000 zł.  

Autor: Honorata Skibicka, aplikantka radcowska w Kancelarii Prawa Pracy "Wojewódka i Wspólnicy" Sp. k.

Podstawa prawna: Ustawa  z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy

Treści dostarcza: www.iuslaboris.pl Sp. z o.o., patron merytoryczny Wojewódka i Wspólnicy Sp.k.

Oceń ten artykuł: