Zarządca sądowy jako podatnik VAT
[11.08.2015] W niedawno wydanej interpretacji z 14.07.2015 r. znak: ILPP2/443-1136/12/15-S/SJ Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu odniósł się do sposobu opodatkowania działalności wykonywanej przez sądowego zarządcę nieruchomości.
W interpretacji indywidualnej znak: ILPP2/443-1136/12/15-S/SJ Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu rozpatrywał sprawę podmiotu świadczącego usługi prawne (czynnego podatnika VAT), który w dniu 10.10.2012 r. został ustanowiony przez sąd rejonowy zarządcą nieruchomości. W ramach wykonywanych jako zarządca nieruchomości czynności wnioskodawca pobiera: opłaty z tytułu czynszu oraz opłat eksploatacyjnych zgodnie z art. 934 Kpc.
Wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji sądowego zarządcy nieruchomości w toku postępowania egzekucyjnego ustanowionego w trybie art. 931 § 2 Kpc określane jest na wniosek zarządcy przez sąd w trybie art. 939 § 1 Kpc. Na tym gruncie wnioskodawca powziął wątpliwość, czy jako wyznaczony przez sąd zarządca nieruchomości, jest podatnikiem podatku VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT w zakresie należności jakie pobiera na rachunek właściciela (od najemców), oraz czy winien doliczyć te należności do własnego obrotu wykazywanego w deklaracjach składanych przez niego jako podatnik VAT.
Organ podatkowy wskazał, że na podstawie art. 935 § 1 Kpc zarządca zajętej nieruchomości obowiązany jest wykonywać czynności potrzebne do prowadzenia prawidłowej gospodarki. Ma on prawo pobierać zamiast dłużnika wszelkie pożytki z nieruchomości, spieniężać je w granicach zwykłego zarządu oraz prowadzić sprawy, które przy wykonywaniu takiego zarządu okażą się potrzebne.
W sprawach wynikających z zarządu nieruchomością zarządca może pozywać i być pozywany. Na podstawie 939 § 1 Kpc zarządca sądowy może żądać wynagrodzenia oraz zwrotu wydatków, które poniósł w związku z zarządem z własnych funduszów. Wysokość wynagrodzenia sąd określa odpowiednio do nakładu pracy i dochodowości nieruchomości.
Zarządcy wolno zaciągać tylko takie zobowiązania, które mogą być zaspokojone z dochodów z nieruchomości i są gospodarczo uzasadnione (art. 935 § 2 ww. kodeksu). Zgodnie zaś z art. 935 § 3 Kpc czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu zarządca może wykonywać tylko za zgodą stron, a w przypadku jej braku – za zezwoleniem sądu, który przed wydaniem postanowienia wysłucha wierzyciela, dłużnika i zarządcę, chyba że zwłoka groziłaby szkodą. Co więcej, na mocy art. 938 § 1 Kpc zarządca odpowiada za szkodę wyrządzoną na skutek nienależytego wykonywania obowiązków.
Analizując powołane regulacje, organ podatkowy doszedł do wniosku, że skoro zarządca wykonuje samodzielną działalność (pod kontrolą sądu) na rzecz właściciela lub współwłaścicieli nieruchomości, za którą otrzymuje wynagrodzenie oraz skoro ponosi odpowiedzialność za ww. czynności, spełnia on kryteria niezbędne do uznania go za podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1-2 ustawy o VAT.
Odnosząc się zaś do pozostałych wątpliwości wnioskodawcy, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu powołał się na stanowisko NSA wyrażone w wyroku z 25.02.2014 r. sygn. akt I FSK 310/14: "W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego nie powinno budzić wątpliwości, że w przypadku świadczenia przez zarządcę sądowego usług zarządu nieruchomościami »kwota całości świadczenia«, o której mowa w art. 29 ust. 1 ustawy o VAT obejmuje jedynie wynagrodzenie za »usługę zarządu« i nie może być zwiększana o żadne dodatkowe składniki w szczególności o kwoty wpłat dokonywanych przez najemców kolei, gdyż do zabiegu takiego brak dostatecznej podstawy prawnej".
Organ podatkowy przychylił się całkowicie do cytowanego poglądu NSA oraz wskazał, że przepisy Kpc wyraźnie stanowią, że wynagrodzenie zarządcy sądowego jest ustalane przez sąd w oparciu o wyłącznie dwa kryteria: nakładów pracy oraz dochodowości nieruchomości. Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej Poznaniu brak jest zatem podstaw do powiększania wynagrodzenia należnego zarządcy nieruchomości o inne składniki, jak np. należności z tytułu najmu pobierane przez ten podmiot na rachunek właściciela(-li) nieruchomości. A zatem, zdaniem organu podatkowego zarządca sądowy nie ma możliwości doliczenia ww. należności do własnego obrotu i wykazania go w deklaracjach składanych do urzędu skarbowego jako podatnik VAT.
Ewelina Kalita
Młodszy konsultant podatkowy w ECDDP Sp. z o.o.
Treści dostarcza: ECDDP sp. z o.o.
