PCC – 19 zł od hipoteki na wierzytelność nie w pełni ustaloną
[29.12.2015] Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 4.12.2014 r., sygn. IPTPB2/436-106/14-2/KK dotyczyła podatnika, który zawarł umowę kredytową na zakup nieruchomości.
Kredyt składał się z kwoty właściwego kredytu (sumy kapitałowej) wraz z sumą odsetek o zmiennym oprocentowaniu (zależnym od określonych współczynników), czyli takich których wysokość nie jest ostatecznie znana w momencie udzielania. Spłata całości kredytu (wraz z odsetkami) została zabezpieczona hipoteką na nieruchomości. Hipoteka zabezpieczać miała, zarówno spłatę sumy kapitałowej, jak i spłatę odsetek. Suma hipoteki przekraczała więc kwotę sumy kapitałowej (właściwej kwoty kredytu).
W swoim rozstrzygnięciu organ podatkowy potwierdził stanowisko podatnika, zgodnie z którym od tak ustanowionej hipoteki należy zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnej PCC w wysokości 19 zł.
Ustanowienie hipoteki i dwie stawki PCC
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit ustawy o PCC, podatkowi podlega czynność cywilnoprawna ustanowienia hipoteki. Podstawę opodatkowania w takim przypadku stanowi – kwota zabezpieczonej wierzytelności (art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy o PCC). Z regulacji tych wynika, że przy opodatkowaniu PCC czynności ustanowienia hipoteki należy zbadać jaką wartość ma zabezpieczana wierzytelność. Ponadto szczególne znaczenie ma to, czy wysokość zabezpieczonej wierzytelności w ogóle może być konkretnie wskazana. Zgodnie bowiem z art. 7 ust. 1 pkt 7 ustawy o PCC, stawki podatku wynoszą od ustanowienia hipoteki:
- na zabezpieczenie wierzytelności istniejących – od kwoty zabezpieczonej wierzytelności – 0,1%,
- na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej – 19 zł.
Tak więc dla ustalenia właściwej stawki, podstawowe znaczenie ma to, czy hipoteka zabezpiecza wierzytelność o wysokości ustalonej, czy nieustalonej.
Zmienne odsetki oznaczają wierzytelność o nieustalonej wysokości
W analizowanej sytuacji, podstawowe znaczenie miał fakt, że ustanowiona hipoteka obejmowała oprócz kwoty właściwego kredytu, także odsetki o zmiennym oprocentowaniu. Organ podatkowy potwierdził, że w takim wypadku wierzytelność hipoteczna nie miała ustalonej wartości. Znany był bowiem jedynie jeden składnik tej wierzytelności, czyli kwota właściwego kredytu. Odsetki, czyli druga część zabezpieczonej wierzytelności, nie były natomiast ostatecznie ustalone kwotowo. Skoro zaś choćby część wierzytelności hipotecznej nie jest w pełni ustalona, to należy mówić w takim wypadku o wierzytelności o wysokości nieustalonej. To zaś sprawia, że PCC wynosi 19 zł (art. 7 ust. 1 pkt 7 lit b ustawy o PCC).
NSA potwierdza
Stanowisko wyrażone przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi było tożsame z zaprezentowanym przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 1.8.2014 r., sygn. II FSK 1999/12. W swoim rozstrzygnięciu NSA stwierdził, że: "O ustanowieniu hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej […]można natomiast mówić wówczas, gdy: w dacie ustanowienia hipoteki nie jest znana wysokość wierzytelności głównej wynikającej z określonego stosunku prawnego, albo w sumie hipoteki wyrażona została kwota przewyższająca znaną należność główną, a nadwyżkę ponad tę wartość odniesiono do nieskonkretyzowanych co do wysokości roszczeń wierzyciela o odsetki, koszty postępowania oraz inne roszczenia o świadczenia uboczne."
Z wyroku NSA wynika, że stawka PCC w wysokości 0,1 % od wartości zabezpieczanej wierzytelności hipotecznej będzie miała zastosowanie tylko wtedy, gdy ta wierzytelność będzie w całości określona w momencie ustanowienie hipoteki. W przypadku zaś, gdy wierzytelność ta będzie (choćby w części) nieustalona, to zastosowanie znajdzie stawka ryczałtowa 19 zł.
Michał Samborski, młodszy konsultant podatkowy ECDDP Sp. z o.o.
Treści dostarcza: ECDDP sp. z o.o.