Nowe zasady dotyczące umów o pracę na czas określony
[12.10.2015] Ustawą z dnia 25.06.2015 r. o zmianie kodeksu pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1220) do kodeksu pracy wprowadzone zostały nowe zasady dotyczące umów o pracę zawieranych na czas określony. Nowe przepisy wchodzą w życie z dniem 22 lutego 2016 r.
W pierwszej kolejności w nowej ustawie zlikwidowano "umowy na czas wykonania danej pracy". Umowy te były dość popularne na przykład w branży budowlanej, bowiem umożliwiały zatrudnienie wyspecjalizowanych pracowników do wykonania określonych prac (np. prac dekarskich czy wykonania instalacji elektrycznych) a jednocześnie były na tyle elastyczne, że w razie zmiany harmonogramu prac budowlanych nie wymagały zawierania dalszych umów lub zmiany umów istniejących.
Koniec umowy o pracę zależny był bowiem od wykonania określonych zadań. Rozwiązanie to było jednak krytykowane jako wprowadzające niepewność co do momentu zakończenia zatrudnienia, co nie było bez znaczenia np. dla ustalenia okresu opłacenia składek emerytalnych czy ZUS. Dlatego ustawodawca zdecydował się na likwidację tego typu umów. Po wejściu w życie nowych przepisów będzie więc możliwe zawieranie umów o pracę na czas określony, wyłącznie na wyraźnie określony okres czasu.
Ponadto ustawa wprowadza nowe zasady dotyczące maksymalnego dopuszczalnego okresu zatrudnienia tego samego pracownika u tego samego pracodawcy w ramach umów na czas określony. Zgodnie z nową regulacją maksymalny łączny czas umów o pracę zawartych na czas określony wynosi 33 miesiące. Ponadto łączna liczba umów nie może być większa, niż trzy umowy (art. 251 § 1 k.p. w nowym brzmieniu). Każde przedłużenie istniejącej umowy na czas określony traktowane jest zaś jako kolejna umowa (art. 251 § 2 k.p. w nowym brzmieniu).
Oznacza to, że na przykład umowa o pracę na okres 6 miesięcy, która została następnie dwukrotnie przedłużona każdorazowo o trzy kolejne miesiące, prowadzić będzie do wyczerpania limitu, mimo iż łączny okres pracy nie przekroczył 33 miesięcy. W tym przypadku bowiem dwukrotne przedłużenie umowy będzie traktowane jako dwie nowe umowy, co prowadzi do uznania że łącznie zawarto trzy umowy o pracę na czas określony.
Skutkiem przekroczenia maksymalnego limitu umów na czas określony, będzie uznanie kolejnej umowy za umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony i to niezależnie od rzeczywistych postanowień w umowie. Początkiem zatrudnienia na czas nieokreślony będzie wtedy dzień następujący albo po przekroczeniu 33 miesięcy łącznego zatrudnienia albo od dnia zawarcia czwartej umowy.
Zasady te dotyczyć będą co do zasady wszystkich stosunków pracy. Jedynymi wyjątkami od maksymalnego okresu pracy na podstawie umowy na czas nieokreślony będą (Art. 251 § 4 k.p. w nowym brzmieniu):
- zastępstwo pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
- wykonanie prac o charakterze dorywczym i sezonowym,
- wykonanie pracy przez okres kadencji,
- gdy pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie, jeżeli zawarcie umowy na czas określony służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy.
Kolejną istotną nowością jest także możliwość wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony, nawet jeżeli w umowie nie przewidziano takiej możliwości (art. 36 § 1 k.p. w nowym brzmieniu). Wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony będzie możliwe co do zasady na podobnych regułach, jak umowy na czas nieokreślony. Także terminy wypowiedzenia wynosić będą odpowiednio, w zależności od łącznego okresu zatrudnienia:
- 2 tygodnie w razie stażu pracy poniżej 6 miesięcy,
- 1 miesiąc w razie stażu pracy powyżej 6 miesięcy,
- 3 miesiące w razie stażu pracy powyżej 3 lat.
Warto przy tym zaznaczyć, że omówione powyżej nowe przepisy nie będą co do zasady dotyczyć pracowników zatrudnionych w ramach agencji pracy tymczasowej (art. 21 ustawy z dnia 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych – Dz.U. z 2003 r. nr 166 poz. 1608 ze zm.). Do tej grupy pracowników dalej będą miały zastosowanie zasady szczególne uregulowane w szczególności w ustawie o zatrudnianiu pracowników tymczasowych.
Rafał Królikowski
Rechtsanwalt (adwokat w Niemczech, wpisany na listę prawników zagranicznych Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu)
Treści dostarcza von Zanthier Kancelaria Prawnicza sp.k.
