Ulga na złe długi nie dotyczy wierzytelności umorzonych
[02.01.2016] Spółka (podatnik VAT) dokonała na rzecz swojego kontrahenta (także będącego czynnym podatnikiem VAT) sprzedaży opodatkowanej 23% podatkiem VAT. Spółka wystawiła z tego tytułu fakturę.
W wyniku negocjacji między kontrahentami, ostatecznie wierzytelność dotycząca sprzedaży (wynikająca z ww. faktury) została przez Spółkę umorzona w sposób ostateczny. Umorzenie nastąpiło przed upływem 150 dni od terminu płatności określonego w umowie )i wykazanego na fakturze) pomiędzy Spółką a kontrahentem. Czy spółka jest uprawniona do dokonania korekty podstawy opodatkowania i kwoty VAT w ramach tzw. ulgi na złe długi (po upływie 150 dni od ustalonego pierwotnie terminu płatności wierzytelności)?
Ulga na złe długi
Mianem ulgi na złe długi określa się korektę dokonywaną na podstawie art. 89a ust. 1 w zw. z ust. 1a ustawy o VAT. W świetle tych przepisów, podatnik ma możliwość obniżenia podstawy opodatkowania i podatku należnego w przypadku wierzytelności nie uregulowanej, ani zbytej w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni do dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze. Tak więc korekta (możliwość obniżenia podstawy opodatkowania i kwoty podatku VAT) będzie przysługiwała, jeżeli dana wierzytelność nie zostanie zapłacona w ciągu 150 dni liczonych od terminu upływu płatności. Ponadto, spełnione być powinny dodatkowe warunki, o których mowa w art. 89a ust. 2 ustawy o VAT.
Tylko wierzytelności istniejące
Przepisy regulujące ulgę na złe długi dotyczą wierzytelności nieuregulowanych. Wierzytelność, która została umorzona przestaje natomiast istnieć. Tym samym, bezzasadne jest w takim przypadku mówienie o istnieniu wierzytelności nieuregulowanej. W związku z tym, przyjąć należy, że skorzystanie z ulgi na złe długi możliwe jest tylko, gdy podatnikowi dana wierzytelność nadal przysługuje. W konsekwencji, możliwość skorzystania z ulgi odnosi się tylko do wierzytelności istniejących w momencie upływu 150 dniowego terminu liczonego od dnia płatności. Jeżeli zaś w danym przypadku wierzytelność nie będzie już istniała, np. z powodu jej umorzenia, to skorzystanie z ulgi na złe długi nie jest możliwe.
Brak także korekty po stronie nabywcy
Odzwierciedleniem ulgi na złe długi jest dokonywana przez dłużnika korekta na mocy art. 89a ust. 1 ustawy o VAT. W myśl tego przepisu, w przypadku nieuregulowania należności wynikającej z faktury dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju w terminie 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze, dłużnik jest obowiązany do korekty odliczonej kwoty podatku wynikającej z tej faktury, w rozliczeniu za okres, w którym upłynął 150 dzień od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze.
Podobnie, jak w przypadku ulgi na złe długi, korekta dokonywana przez dłużnika dotyczy wierzytelności nieuregulowanych w ciągu 150 dni od terminu płatności. Korekta ta nie będzie więc stosowana w przypadku wcześniejszego umorzenia tej wierzytelności. W ten sposób zachowana zostaje symetria pomiędzy sytuacją wierzyciela i dłużnika. Możliwości skorzystania z ulgi na złe długi przez wierzyciela powinna bowiem dotyczyć tylko takich sytuacji, w których dłużnik będzie zobowiązany do dokonania korekty, o której mowa w art. 89b ust. 1 ustawy o VAT.
Sądy potwierdzają brak korekt
Brak możliwości stosowania ulgi na złe długi w przypadku umorzenia wierzytelności został potwierdzony w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19.11.2015 r., sygn. I FSK 1298/14. W wyroku tym NSA wyraźnie stwierdził, że wierzytelność nieuregulowana, o której mowa w kontekście ulgi na złe długi oraz korekty dokonywanej na mocy art. 89b ustawy o VAT, to wierzytelność spełniająca łącznie dwa warunki:
- istnieje w momencie upływu 150 dni od terminu płatności,
- nie została uregulowana przez dłużnika.
Umorzenie zaś sprawia, że wierzytelność przestaje istnieć. Tym samym bezzasadne byłoby dokonywanie korekt.
Michał Samborski, młodszy konsultant podatkowy
Treści dostarcza: ECDDP sp. z o.o.
