Tajemnica przedsiębiorstwa
[14.04.2016] Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne i organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą (ekonomiczną), co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności.
Definicja i przesłanki
Definicja tajemnicy przedsiębiorstwa została zawarta w art. 11 pkt 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. nr 47, poz. 211 z późn. zm.; dalej jako: "uznk"). Zgodnie z tą definicją przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne i organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą (ekonomiczną), co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. Tym samym, za tajemnicę przedsiębiorstwa uznaje się wyłącznie tego rodzaju informacje, które spełniają jednocześnie trzy przesłanki:
- informacja nie jest ujawniania do wiadomości publicznej,
- informacja przedstawia określoną wartość gospodarczą,
- przedsiębiorca podejmuje określone działania w celu zachowania poufności danej informacji.
Przyjmuje się, że tajemnicę przedsiębiorstwa stanowić mogą wyłącznie określone informacje (dane).
Należy wskazać, że informacja objęta tajemnicą przedsiębiorstwa nie może być dostępna w sposób łatwy i bezproblemowy dla osób trzecich, postronnych. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 5 września 2001, sygn. akt I CKN 1159/00: "(…) Przepis art. 11 ust. 1 i 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. Nr 47, poz. 211 ze zm.) wyklucza objęcie tajemnicą takiej informacji, o treści której zainteresowany nią podmiot może powziąć wiadomość w zwykłej i dozwolonej drodze (…)".
Warto zauważyć, iż informacje takie mogą być utrwalone zarówno w sposób pisemny, elektroniczny, jak i w pamięci ludzkiej – w przepisach prawnych nie ma wymogu fizycznego zapisu informacji. Katalog danych objętych tajemnicą przedsiębiorstwa jest otwarty i zaliczyć do niego można między innymi listę klientów, ceny transakcyjne, plany sprzedaży, statystyki, złożone oferty, budżety, plany rozwoju i kierunki działania. Informacja objęta tajemnicą przedsiębiorstwa traci ten walor w momencie, w którym każdy przedsiębiorca może się o niej dowiedzieć w sposób legalny i niewymagający nadzwyczajnych wysiłków (w "zwykły" sposób) – np. w przypadku udostępnienia takiej informacji na stronie internetowej przedsiębiorcy.
Wartość gospodarcza informacji stanowiącej tajemnicę przedsiębiorstwa nie sprowadza się do tego, że dana informacja przedstawia pewną konkretną, mierzalną (wymierną) "wysokość". Wartość gospodarczą informacji stanowiącej tajemnicę przedsiębiorstwa powinno się raczej ujmować jako abstrakcyjną wartość, która w razie naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa pomniejsza szeroko rozumiane aktywa przedsiębiorcy, a korzystnie wpływa na szeroko rozumiane aktywa naruszyciela. Informacje posiadają więc doniosłość ekonomiczną w sytuacji, kiedy zwiększają wartość przedsiębiorstwa na rynku bądź są (z tego czy innego względu) istotne dla danej działalności gospodarczej.
Przedsiębiorca powinien, zgodnie z trzecią przesłanką, podjąć niezbędne działania w celu zachowania poufności informacji. Dopuszczalne są wszelkie działania, w tym także czynności konkludentne zmierzające do realizacji wskazanego celu. Mogą one polegać na przykład na wprowadzeniu do umów z kontrahentami klauzul poufności lub oznaczaniu nośników poufnych informacji odpowiednimi ostrzeżeniami.*
Konsekwencje naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa
Polski prawodawca, w art. 23 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji uregulował konsekwencje naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa, które, jak się okazuje, się bardzo dotkliwe. Otóż, zgodnie z treścią ustępu pierwszego przywołanego artykułu "kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi w stosunku do przedsiębiorcy, ujawnia innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności gospodarczej informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, jeżeli wyrządza to poważną szkodę przedsiębiorcy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2".
Zgodnie z ustępem drugim omawianego artykułu, tej samej karze podlega także ten, kto uzyskawszy bezprawnie informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, ujawnia ją innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności gospodarczej.
Jak wskazuje się w literaturze przedmiotu, dyskusyjne jest, to czy przez szkodę w rozumieniu art. 23 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, należy uznawać wyłącznie szkodę majątkową, czy również niemajątkową**. Niemniej, jasne jest, że w odniesieniu do szkody majątkowej, przyjąć należy, że szkoda, w rozumieniu art. 23 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, obejmuje zarówno szkodę rzeczywistą (damnum emergens), jak i utracone korzyści (lucrum cessans).
Co więcej, jeżeli informacje o charakterze poufnym stanowią jednocześnie tajemnicę zawodową (w związku z pełnioną funkcją, wykonywaną pracą, działalnością publiczną, społeczną, gospodarczą lub naukową) bądź służbową (dotyczącą funkcjonariusza publicznego), naruszyciel może ponosić odpowiedzialność także na podstawie art. 266 kodeksu karnego.
Naturalnie, powyższe regulacje nie wykluczają również możliwości dochodzenia roszczeń związanych z naruszeniem tajemnicy przedsiębiorstwa w drodze powództwa cywilnego.
autor:
Blanka Omelan, Kancelaria Nowosielski i Partnerzy – Adwokaci i Radcy Prawni z Gdańska
* A. Powałowski, Prawo ochrony konkurencji, Warszawa 2015, s. 139,
** M. Bieniak, Komentarz do ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, 2015, Legalisel.
Treści dostarcza: Kancelaria Nowosielski Gotkowicz i Partnerzy – Adwokaci i Radcy Prawni
