Sfinansowanie ubezpieczenia OC pracownika a koszty uzyskania przychodów
[07.05.2014] Zgodnie z art.15 ust. 1 ustawy o PDOP kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust.1tej ustawy.
Sfinansowanie ubezpieczenia OC pracownika lub członka zarządu przez pracodawcę a koszty uzyskania przychodów.
Podatnicy finansując kwotę składki z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej swoich pracowników lub członków zarządu mają wątpliwości, czy wydatki tak poniesione będą stanowić dla nich koszty uzyskania przychodu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej ustawy o PDOP).
Zgodnie z art.15 ust. 1 ustawy o PDOP kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust.1tej ustawy. Kosztami dla celów podatkowych są zatem wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie bądź zachowanie źródła przychodów, które nie zostały wyłączone z kosztów na podstawie art. 16 ust. 1.
Konkretny wydatek, nie wymieniony w katalogu wydatków niestanowiących kosztów podatkowych, może stanowić koszt uzyskania przychodu pod warunkiem, że między tym wydatkiem, a osiągnięciem przychodu zachodzi związek przyczynowo-skutkowy takiego rodzaju, że poniesienie wydatku ma lub może mieć wpływ na powstanie, zwiększenie lub zachowanie przychodu podatnika.
Składki na ubezpieczenia OC na rzecz pracowników stanowiące KUP
Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 59 ustawy o PDOP, składek opłaconych przez pracodawcę z tytułu zawartych lub odnowionych umów ubezpieczenia na rzecz pracowników, z wyjątkiem umów dotyczących ryzyka grup 1, 3 i 5 działu I oraz grup 1 i 2 działu II wymienionych w załączniku do ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej jeżeli uprawnionym do otrzymania świadczenia nie jest pracodawca i umowa ubezpieczenia w okresie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym ją zawarto lub odnowiono, wyklucza:
- wypłatę kwoty stanowiącej wartość odstąpienia od umowy,
- możliwość zaciągania zobowiązań pod zastaw praw wynikających z umowy,
- wypłatę z tytułu dożycia wieku oznaczonego w umowie.
Biorąc powyższe pod uwagę, kosztem uzyskania przychodów mogą być opłacone przez pracodawcę składki z tytułu zawartych lub odnowionych na rzecz pracowników umów ubezpieczenia:
- na życie (grupa 1 dział I),
- na życie, jeżeli są związane z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (grupa 3 dział I),
- wypadkowego i chorobowego, jeśli są uzupełnieniem ubezpieczeń grupy 1-4 działu I
(grupa 5 dział I),
- wypadku, w tym wypadku przy pracy i choroby zawodowej (grupa 1 dział II),
- choroby (grupa 2 dział II).
Co za tym idzie, nie stanowią kosztu uzyskania przychodów składki płacone tytułem umów ubezpieczenia innych, niż wymienione powyżej. Ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej mieszczą się w innych grupach ryzyka, to jest w dziale II grupa 10-13, a zatem nie mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów pracodawcy opłacającego składki na rzecz osób objętych tym ubezpieczeniem. W związku z powyższym, ponieważ zakres ubezpieczenia OC pracownika nie mieści się w działach wymienionych w powołanym przepisie, wydatek tytułem takiej składki nie może być uwzględniony w kosztach uzyskania przychodów podatnika (spółki).
Osoby niebędące pracownikami podatnika-członkowie zarządu
W zakresie osób niebędących pracownikami podatnika a pełniących funkcje członków zarządu na uwagę zasługuje treść art. 16 ust. 2 pkt 38a ustawy o PDOP, zgodnie z którym nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów wydatków na rzecz osób wchodzących w skład rad nadzorczych, komisji rewizyjnych lub organów stanowiących osób prawnych, z wyjątkiem wynagrodzeń wypłacanych z tytułu pełnionych funkcji. Przepis ten wyklucza zatem zaliczanie do kosztów uzyskania przychodu jakichkolwiek wydatków na rzecz min. członków rad nadzorczych/organów stanowiących, poza wynagrodzeniem za pełnione funkcje. Zatem literalnie przepis art. 16 ust. 1 pkt 38a ustawy o PDOP nie ma zastosowania do członków zarządu. Zarząd nie jest bowiem organem stanowiącym, a zarządzającym.
Niemniej jednak sądy administracyjne i organy podatkowe stoją na stanowisku, iż wydatki, tytułem ubezpieczenia OC na wypadek szkód powstałych na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków wynikających z pełnienia funkcji m.in. członka zarządu, nie stanowią kosztów uzyskania przychodów dla podatnika. Wynika to z faktu, iż koszty tego typu nie mają na celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów przez podatnika (spółkę), lecz mają na celu chronić od odpowiedzialności cywilnej przede wszystkim osoby fizyczne wskazane w umowie. Stanowisko takie wyraził m.in. NSA w wyroku z dnia 21 lutego 2013 r. sygn. akt II FSK 1322/11 stwierdzając, iż
wydatki, które spółka poniesie w związku ze wskazanym we wniosku ubezpieczeniem, nie mają na celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, przez Spółkę, lecz mają na celu chronić od odpowiedzialności cywilnej przede wszystkim podmioty zależne, wszelkie osoby fizyczne które były, są obecnie lub będą członkiem zarządu, członkiem rady nadzorczej itd. Wskazać należy, że osoba fizyczna, przyjmując funkcje określone w umowie ubezpieczenia, za określone wynagrodzenie, bierze odpowiedzialność za pełnienie tej funkcji. Osoba taka może ubezpieczyć się na wypadek odpowiedzialności finansowej związanej z pełnionym stanowiskiem, co wiązać się będzie z obowiązkiem uiszczania składek ubezpieczeniowych. Skoro jednak to spółka ma ponosić koszty z tytułu takiej umowy ubezpieczenia, to wydatki te nie stanowią kosztu uzyskania przychodów – ani w sposób bezpośredni, ani w sposób pośredni nie mają związku z uzyskiwanym przychodem. Wydatki te są ponoszone aby chronić od odpowiedzialności cywilnej osoby pełniące funkcje w organach spółki.
Stanowisko takie znajduje również potwierdzenie w interpretacjach organów podatkowych, np.: w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 30.08.2010r., sygn. IPPB5/423-339/10-2/AS organ stwierdził: Osoba fizyczna, przyjmując funkcję członka zarządu lub zasiadając w radzie nadzorczej Spółki za określone wynagrodzenie, przyjmuje jednocześnie odpowiedzialność za pełnienie tej funkcji. Skoro Wnioskodawca de facto ponosić będzie koszty składki z tytułu umowy ubezpieczenia, które dotyczyć mają innych podmiotów i powinny być przez nie finansowane, to wydatki takie nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów Spółki.(por. też Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 28 listopada 2013r. nr IBPBI/2/423-1106/13/PH).
Magdalena Szczepańska
Grzegorz Wachołek
Treści dostarcza: ECDDP sp. z o.o.
