Roszczenie pracownika o wynagrodzenie za okres pozostawania bez pracy
[24.04.2014] Przepisy kodeksu pracy gwarantują pracownikowi możliwość zgłoszenia w postępowaniu wywołanym odwołaniem do sądu pracy od wypowiedzenia lub rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia roszczenia o wynagrodzenie za okres pozostawania bez pracy.
DOPUSZCZALNOŚĆ ZGŁOSZENIA ROSZCZENIA O WYNAGRODZENIE ZA OKRES POZOSTAWANIA BEZ PRACY W POSTĘPOWANIU WSZCZĘTYM NA SKUTEK ODWOŁANIA SIĘ PRACOWNIKA SZCZEGÓLNIE CHRONIONEGO OD OŚWIADCZENIA WOLI PRACODAWCY O WYPOWIEDZENIU LUB ROZWIĄZANIU STOSUNKU PRACY
Roszczenie pracownika o wynagrodzenie za okres pozostawania bez pracy
Przepisy kodeksu pracy gwarantują pracownikowi możliwość zgłoszenia w postępowaniu wywołanym odwołaniem do sądu pracy od wypowiedzenia lub rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia roszczenia o wynagrodzenie za okres pozostawania bez pracy. Wysokość wynagrodzenia, jakiego może domagać się pracownik, zależy m.in. od tego, czy podlegał on szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy.
Wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy
Prawomocny wyrok sądu pracy przywracający pracownika do pracy rodzi po jego stronie dodatkowe roszczenie, o wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, tj. za okres, który upłynął od daty rozwiązania umowy (w przypadku wypowiedzenia umowa zostaje rozwiązania wraz z upływem terminu wypowiedzenia) do przywrócenie do pracy. Roszczenie to staje się wymagalne z chwilą zgłoszenia się pracownika do pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 19 lipca 2005 roku o sygn. II PK 389/04). Powyższe oznacza, że przed tym momentem pracownik nie może domagać się wypłaty takiego wynagrodzenia.
Pracownik chroniony może liczyć na wynagrodzenie za cały okres pozostawania bez pracy
Przepisy kodeksu pracy ograniczają wysokość dochodzonego roszczenia w zależności od sytuacji, czy przywrócony do pracy pracownik podlegał szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy. Zgodnie z art. 47 kodeksu pracy „pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 2 miesiące, a gdy okres wynagrodzenia wynosił 3 miesiące – nie więcej niż za 1 miesiąc”. Pełne wynagrodzenie – przysługujące za cały okres pozostawania bez pracy – przysługuje następującym grupom pracowników:
– podlegającym ochronie przedemerytalnej na podstawie art. 39 kodeksu pracy;
– pracownicy w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego;
– pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego;
– innym pracownikom, którzy podlegają na mocy innych szczególnych przepisów szczególnej ochronie przed rozwiązaniem umowy.
Wskazany wyżej przepis odnosi się do sytuacji przywrócenia pracownika, którego umowa uległa rozwiązaniu w wyniku wypowiedzenia. Analogiczne roszczenie pracownikowi przysługuje w przypadku rozwiązania bez wypowiedzenia (art. 57 kodeksu pracy), gdzie wysokość wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy nie może przekroczyć 3-miesięcznego wynagrodzenia, jak również nie może być mniejsza, niż 1-miesięczne wynagrodzenie. W orzecznictwie sądowym przyjmuje się, iż wysokość zasądzonego wynagrodzenia w takim przypadku powinna odpowiadać długości potencjalnego okresu wypowiedzenia dla danego pracownika.
Podobnie jak przy wypowiedzeniu – względem pracowników chronionych – wynagrodzenie powinno być zasądzone za cały okres pozostawania bez pracy.
Co ogranicza wysokość wynagrodzenia?
Poza sytuacją pracowników szczególnie chronionych, którym przysługuje wynagrodzenie za cały okres pozostawania bez pracy, pozostałym grupom pracowników przysługuje wynagrodzenie za limitowane okresy. Niezależnie od tego wynagrodzenie to przysługuje za okres, w którym pracowników był gotów świadczyć pracę, lecz nie mógł tego czynić z uwagi na bezprawne działanie pracodawcy (bezprawne wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy).
Stąd też wynagrodzenie to nie przysługuje za okres, w którym pracownik był niezdolny do pracy i pobierał zasiłek chorobowy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 lutego 2002 roku o sygn. I PKN 801/00). W takiej sytuacji za okres pobierania zasiłku wynagrodzenie nie przysługuje. Podobnie rzecz się ma do świadczenia rehabilitacyjnego (wyrok Sądu Najwyższego z 19 kwietnia 2006 r., sygn. I PK 158/05). Niweczącego wpływu na roszczenie o wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy nie ma za to fakt pobierania przez ten okres zasiłku dla bezrobotnych. Niemniej wypłata wynagrodzenia będzie wiązać się dla pracownika z obowiązkiem zwrotu pobranego zasiłku..
Na poczet takiego wynagrodzenia będzie również zaliczona w przypadku przywrócenia do pracy odprawa, którą pracodawca wypłacił pracownikowi z uwagi na zwolnienia grupowe lub indywidualne z przyczyn niedotyczących pracowników (wyrok Sądu Najwyższego z 9 stycznia 2009 roku, sygn. II PK 117/08). Należy jednak zauważyć, iż kwota zasądzanego wynagrodzenia nie ulega jednak pomniejszeniu o wysokość wynagrodzenia uzyskanego u innego pracodawcy (wyrok Sądu Najwyższego z 27 lutego 2007 roku o sygn. II PK 211/06).
Jak zgłosić roszczenie?
Jak zostało to już wskazane powyżej żądanie wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy jest dodatkowym roszczenie pracowniczym związanym z sytuacją przywrócenia przez sąd do pracy po bezprawnym rozwiązaniu umowy. Jak wskazano powyżej dopiero z chwilą powrotu do pracy roszczenie to staje się wymagalne, tj. możliwa jest jego przymusowa realizacja w postępowaniu egzekucyjnym. Z tego względu roszczenie to może być realizowane w odrębnym powództwie (po przywróceniu do pracy w wyniku uwzględnienia przez sąd pracy odwołania pracownika oraz jego powrocie do pracy).
Niemniej pracownik takie roszczenie może zgłosić już przy samym odwołaniu od wypowiedzenia lub rozwiązania. Prawidłowo zgłoszone roszczenie powinno zawierać wskazanie okresu pozostawania bez pracy, za który pracownik domaga się wynagrodzenia, jak również wskazanie wysokości dochodzonego wynagrodzenia, w miarę możliwości z uzasadnieniem podstaw wyliczenia. Należy pamiętać, iż roszczenie to może ale nie musi być zgłoszone przez pracownika w pozwie.
Może być ono zgłoszone w dalszym toku postępowania. Wraz z dochodzonym roszczeniem pracownik może domagać się ponadto zasądzenia od pracodawcy na jego rzecz odsetek. W takiej sytuacji istotne jest prawidłowe wskazanie terminu, od kiedy odsetki powinny być naliczone.
W przypadku wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy odsetki będą przysługiwały za okres począwszy od powrotu pracownika do pracy (z uwagi na fakt, iż dopiero t w tym momencie roszczenie o wynagrodzenie staje się wymagalne), co wynika m.in. z postanowienia Sądu Najwyższego z 19 kwietnia 2005 roku o sygn. II PK 389/04. Nadanie przez sąd klauzuli wykonalności takiego roszczenia będzie możliwe dopiero po stwierdzeniu, iż pracownik do pracy powrócił, tj zgłosił gotowość świadczenia pracy w terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się wyroku przywracającego do pracy.
Autor: Adrian Prusik, aplikant radcowski w kancelarii "Wojewódka i Wspólnicy" Sp. k.
Stan prawny: 9 kwietnia 2014 roku
Podstawa prawna: Kodeks pracy
Treści dostarcza: www.iuslaboris.pl Sp. z o.o., patron merytoryczny Wojewódka i Wspólnicy Sp.k.
