Przymusowy odkup akcji w świetle przepisów KSH
[22.08.2014] Często dochodzi do sytuacji w której pozostawanie w spółce akcjonariusza mniejszościowego nie przynosi mu żadnych korzyści. Brak dywidendy jak również zainteresowanych zakupem akcji na rynku wtórnym prowadzi do tego, że pozostawanie w spółce stanowi jedynie zamrożenie kapitału.
W opisanych wyżej okolicznościach w sukurs akcjonariuszowi mniejszościowemu przychodzi procedura przymusowego odkupu akcji (sell out). Wyżej wskazana instytucja została sformowana w art. 4181 Kodeksu spółek handlowych. W myśl art. 4181 § 1 KSH akcjonariusz lub akcjonariusze reprezentujący nie więcej niż 5% kapitału zakładowego mogą żądać umieszczenia w porządku obrad najbliższego walnego zgromadzenia sprawę podjęcia uchwały o przymusowym odkupie ich akcji przez nie więcej niż pięciu akcjonariuszy reprezentujących łącznie nie mniej niż 95% kapitału zakładowego, z których każdy posiada nie mniej niż 5% kapitału zakładowego (akcjonariusze większościowi). Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że inicjatorem procedury przymusowego odkupu może być nawet akcjonariusz mający jedną akcję.
Żądanie, o którym mowa wyżej winno być zgłoszone do zarządu spółki najpóźniej na miesiąc przed proponowanym terminem walnego zgromadzenia.
W wypadku podjęcia przez zgromadzenie wspólników uchwały o przymusowym wykupie, zastosowanie znajdzie art. 4181 § 3 KSH. Zgodnie z powołanym wyżej przepisem uchwała o realizacji procedury sell out powinna określać akcje podlegające przymusowemu odkupowi oraz akcjonariuszy, którzy są zobowiązani odkupić akcje. Dodatkowo uchwała ta winna również określać akcje przypadające każdemu z nabywców.
Cenę po jakiej ma nastąpić odkupu akcji ustawodawca określił normatywnie w art. 4181 § 6 KSH. Zgodnie z w/w przepisem cena odkupu akcji jest równa wartości przypadających na akcję aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między akcjonariuszy.
Jeżeli akcjonariusz lub spółka, uczestniczący w odkupie akcji, nie zgadzają się z ceną odkupu określoną w sposób wskazany w art. 4181 § 6 KSH, mają prawo zwrócenia się do sądu rejestrowego o wyznaczenie biegłego rewidenta który ustali ich cenę rynkową, a w przypadku jej braku, godziwą cenę odkupu (art. 4181 § 7 zd. 1 KSH). Biegły ustalając wartość akcji, obowiązany jest do złożenia szczegółowej opinii w dwóch egzemplarzach (jeden dla sądu rejestrowego, drugi dla wnioskodawcy – akcjonariusza lub spółki; a w wypadkach gdy wniosek o wyznaczenie biegłego rewidenta złożony został przez więcej niż jednego wnioskodawcę, wówczas liczba egzemplarzy opinii powinna ulec odpowiedniemu zwiększeniu).
Po ustaleniu ceny, następuje wykup akcji. Podmioty, które mają odkupić akcje, zobowiązane są uiścić należność równą cenie wszystkich nabywanych akcji na rachunek bankowy spółki w terminie trzech tygodni od dnia ogłoszenia ceny odkupu przez zarząd.(art. 417 § 2 w zw. z art. 4181 § 6 zd. 3 KSH).
Po wpłacie całości ceny odkupu zarząd spółki jest zobligowany w terminie miesiąca rozliczyć całą procedurę przez dokonanie odkupu akcji na rachunek akcjonariuszy.
Konkludując należy wskazać, procedura sell out pomimo pewnych mankamentów w tym wysokiego stopnia skomplikowania jest skutecznym instrumentem chroniącym interesy akcjonariuszy mniejszościowych i pozwala im odzyskać przynajmniej część kapitału zainwestowanego w spółkę.
Michał Szczodry, aplikant radcowski
Łukasz Bernatowicz, radca prawny Kancelaria Radców Prawnych i Doradców Podatkowych Bernatowicz Komorniczak i Mazur sp.p.
Treści dostarcza: ECDDP sp. z o.o.
