Potrącenie wierzytelności nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT
[20.02.2015] Potrącenie wierzytelności (kompensacja) jest regulowane w art. 498 Kodeksu cywilnego (zwanego dalej Kc).
Jak stanowi § 1 powołanego artykułu, do potrącenia wierzytelności może dojść, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami. Wówczas każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Zgodnie zaś z art. 498 § 2 Kc, wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.
Z przytoczonych regulacji wynika, że kompensacja polega na wzajemnym umorzeniu wierzytelności, w tym m. in wierzytelności pieniężnych lub wierzytelności, których przedmiotem są inne rzeczy oznaczone co do gatunku. Wskutek potrącenia dochodzi do wzajemnego zniesienia wierzytelności lub do ich zmniejszenia do kwoty będącej różnicą między potrącanymi wierzytelnościami. Kompensacja stanowi więc sposób zakończenia zobowiązania równoprawny z zapłatą tych wierzytelności.
A zatem, należy wskazać, iż potrącenie jest jedynie sposobem wzajemnego rozliczenia między stronami. Nie wiąże się ono z żadnym dodatkowym świadczeniem – czy to dostawą towarów czy też świadczeniem usług. Podobne stanowisko zostało zaprezentowane również w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 19.11.2014 r. (sygn. IBPP2/443-816/14/WN), w której organ podatkowy stwierdził:
"(…) w przypadku transakcji potrącenia wzajemnych wierzytelności dochodzi do rozliczenia transakcji, gdzie kompensata stanowi formę zapłaty. W opisanej sytuacji w wyniku potrącenia wzajemnych wierzytelności po stronie Wnioskodawcy nie występują czynności podlegające opodatkowaniu, gdyż na gruncie przepisów o VAT potrącenie wierzytelności nie stanowi dostawy towarów ani świadczenia usług. Uzyskana na opisanych dwóch transakcjach różnica, która w ocenie Wnioskodawcy stanowi zysk na zapłacie (potrąceniu) nie stanowi wynagrodzenia w związku z wykonywanymi przez Wnioskodawcę czynnościami podlegającymi opodatkowaniu".
Biorąc pod uwagę przedstawione wyżej okoliczności, należy stwierdzić, że kompensacja nie polega na wykonywaniu jakiejkolwiek czynności opodatkowanej. A zatem, czynność ta jest neutralna na gruncie ustawy o VAT.
Ewelina Kalita
Młodszy konsultant podatkowy w ECDDP Sp. z o.o.
Paweł Barnik
Kierownik Zespołu ds. Podatku VAT w ECDDP Sp. z o.o.
Treści dostarcza: ECDDP sp. z o.o.
