Prawo do ponownego ustalenia świadczeń emerytalno-rentowych po uprawomocnieniu się decyzji organu rentowego
[21.04.2016] Sprawy z zakresu praw do świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, w przeciwieństwie do innych spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych czy ogólniej rzecz ujmując – spraw cywilnych, charakteryzują się szczególną procedurą umożliwiającą ponowne rozpoznanie sprawy z zakresu przyznania Świadczeń zakończonej prawomocną decyzją organu rentowego.
Dnia 03-03-2016 r., w sprawie o sygn. akt: III AUz 33/16, Sąd Apelacyjny w Gdańsku Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, uwzględniając zażalenie prawników Kancelarii Radców Prawnych Krzysztof Kardasz Sławomir Staszak s.c., wydał ważne orzeczenie dotyczące możliwości wnioskowania przez ubezpieczonego o ponowne ustalenie prawa do świadczeń emerytalno-rentowych, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji organu rentowego zostaną przedłożone nowe dowody lub nowe okoliczności – na podstawie art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Sprawy z zakresu praw do świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych (dalej: "Świadczenia"), w przeciwieństwie do innych spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych czy ogólniej rzecz ujmując – spraw cywilnych, charakteryzują się szczególną procedurą umożliwiającą ponowne rozpoznanie sprawy z zakresu przyznania Świadczeń zakończonej prawomocną decyzją organu rentowego. Taka szczególna procedura została przewidziana w art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. z 2015, poz. 748 z późn. zm.,), zgodnie z którym "Prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość."
Pomimo jednak wyraźnego brzemienia ww. przepisu, zdarza się nierzadko, że organ rentowy odmawia takiego ponownego zbadania sprawy (pomimo przedstawienia przez ubezpieczonego nowych dowodów lub ujawnienia okoliczności istniejących przed wydawaniem pierwotnej decyzji) i w konsekwencji odmawia przyznania konkretnego Świadczenia powołując się na ogólne zasady dotyczące tzw. powagi rzeczy osądzonej.
Co więcej, pomimo błędnej argumentacji organu rentowego w tymże zakresie, zdarza się również, że odwołania od decyzji organu rentowego nie przynoszą skutku i są one odrzucane na podstawie art. 199 § 1 pkt. 2 Kodeksu postępowania cywilnego. Uzasadnieniem dla takich orzeczeń sądów jest okoliczność, że o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa została już prawomocnie osądzona.
Wskazane we wstępie orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku o sygn. akt: III AUz 33/16 jednoznacznie stanowi, że w sytuacji, gdy w kolejnym wniosku ubezpieczony powołuje się na nowe okoliczności lub dowody istniejące przed datą wydania poprzedniej decyzji, to niewątpliwie zastosowanie winien mieć właśnie art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a co za tym idzie brak jest podstaw do odrzucenia odwołania w oparciu o przesłankę wskazaną w art. 119 § 1 pkt 2 k.p.c.
Tym samym, nawet gdyby organ rentowy błędnie odmówił ponownego ustalenia prawa do Świadczeń i w konsekwencji odmówiłby tegoż prawa, to sąd rozpoznający odwołanie od takiej decyzji (przy założeniu spełnienia przestanek wskazanych w art. 114 ust. 1 ww. ustawy) jest zobligowany do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy i nie ma podstaw do odrzucenia takiego odwołania powołując się na tzw. powagę rzeczy osądzonej.
Możliwość skorzystania przez ubezpieczonych z uprawnień przewidzianych w art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS jest szczególnie istotna w przypadku ubiegania się o prawo do emerytury czy tzw. wcześniejszej emerytury, gdyż często zdarza się, że z uwagi na długi upływ czasu od podjęcia początkowych okresów zatrudniania (tj. tzw. okresów składkowych) ubezpieczony ma problemy z odnalezieniem wszystkich dokumentów potwierdzających jego staż pracy, które to dokumenty może odnaleźć już po prawomocnym rozstrzygnięciu pierwotnego wniosku.
radca prawny Sławomir Staszak
Treści dostarcza: Kancelaria Radców Prawnych Krzysztof Kardasz Sławomir Staszak s.c.
