Opcje walutowe
[12.01.2016] Minister Finansów w wydanej 3 grudnia 2015 r. interpretacji ogólnej, nr FN3.8201.1.2015 zmienił dotychczasowe, niekorzystne dla podatników stanowisko resortu w odniesieniu do opcji walutowych.
Minister wyjaśnił, iż "umowa opcji walutowej jest odpłatną umową pomiędzy nabywcą opcji a wystawcą opcji, zgodnie z którą nabywca opcji ma prawo do nabycia lub sprzedaży w ustalonym terminie określonej ilości waluty po z góry określonym kursie. Wystawca opcji ma zaś obowiązek w ustalonym terminie do dokonania sprzedaży lub zakupu waluty po tym kursie."
Minister zajął następujące stanowisko: "oceniając skutki, jakie na gruncie przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (…), wiążą się dla podatników w następstwie przedterminowego rozwiązania (zamknięcia) umów dotyczących wystawionych przez tych podatników opcji walutowych, wskazać należy, iż stosownie do treści art. 15 ust. 1 wymienionej ustawy, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów (…).
W przypadkach zatem, kiedy nabywane opcje walutowe zabezpieczały ryzyko kursowe związane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą należy uznać, iż nabycie to służyło "zachowaniu i zabezpieczeniu źródła przychodów", a wydatki jakie podatnik poniósł w związku z zawarciem i rozliczeniem kontraktów, w tym koszty uzyskania i obsługi kredytów zaciągniętych celem spłaty zobowiązań wynikających z przedterminowego rozwiązania kontraktów, podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 updop."
Minister zastrzegł jednak, iż "w sytuacji, gdy nabycie to miało wyłącznie cel zarobkowy (spekulacyjny) wydatki takie nie stanowią kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 15 ust. 1 updop." Warto wskazać jednak, iż MF nie wskazuje czy te same skutki dotyczą podatników PIT oraz nie precyzuje jak należy weryfikować cel spekulacyjny.
Do czasu wydania interpretacji, organy podatkowe nie uznawały wydatków na zakup opcji walutowych przez spółki jako koszt uzyskania przychodów. Jednocześnie, w sytuacji gdy firma wynegocjowała z bankiem umorzenie części należności, różnicę tę uznawano jako przychód, od którego przedsiębiorstwo miało płacić podatek.
Odliczenie pełne a odliczenie częściowe
W wyroku WSA w Rzeszowie z dna 26 listopada 2015 r. o sygn. akt I SA/Rz 1010/15 orzekał w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zastosowaniu proporcji oraz sposobu ustalania proporcji. Tematyka ta nabiera istotnej wagi wobec zmian w ustawie o VAT wchodzących w życie z początkiem nowego roku.
Sprawa dotyczyła podatnika (gminy), który dokonując zakupów określonych towarów i usług, nie jest w stanie przypisać zakupu do skonkretyzowanej czynności lub rodzaju czynności. Do zakupów tych należą wydatki związane z czynnościami niepodlegających VAT, opodatkowanymi VAT oraz zwolnionymi z VAT, wykonywanymi przez tych samych pracowników oraz przy pomocy tych samych zasobów. Minister Finansów, przypomnijmy, zmienił kilka miesięcy temu swoje dotychczasowe stanowisko i uznaje obecnie, iż w takim przypadku podatnik zobowiązany jest dokonać kalkulacji proporcji z uwzględnieniem również czynności "poza VAT" a więc stosuje przepisy, które dopiero oczekują na wejście w życie.
WSA w Rzeszowie nie zgodził się z taką interpretacją. Powołał się przy tym m.in. na uchwałę składu siedmiu sędziów NSA z dnia 24 października 2011 r. o sygn. akt I FPS 9/10, w której NSA zajął stanowisko, że "w świetle przepisów art. 86 ust. 1 oraz art. 90 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług, czynności nie podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie mogą wpłynąć na zakres prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zastosowaniu art. 90 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług."
NSA wskazał, iż w ustawie o VAT brak unormowania zagadnienia określenia proporcji, dającej podstawę do odliczenia podatku naliczonego od wydatków służących zarówno działalności gospodarczej podatnika, a więc w zakresie czynności opodatkowanych i zwolnionych z opodatkowania, jak i służących działalności niemającej charakteru gospodarczego, a więc nie podlegającej opodatkowaniu. WSA potwierdził, iż "w przypadku podatku naliczonego wynikającego z wydatków związanych tylko z czynnościami opodatkowanymi oraz z czynnościami niepodlegającymi podatkowi, a których nie da się jednoznacznie przypisać do jednej z tych kategorii czynności, podatnik nie stosuje odliczenia częściowego wedle proporcji określonej na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług lecz odliczenie pełne".
Wymogi formalne korekty VAT
10 grudnia 2015 r. sygn. akt I FSK 1511/14 zapadł wyrok NSA w zakresie dokumentowania korekt obrotu VAT w przypadku zwrotu towarów przez nabywców z uwagi na ujawnione wady. NSA rozstrzygał w sprawie Spółki, której przedmiotem działalności jest sprzedaż detaliczna odzieży, obuwia oraz akcesoriów sportowych. Skarżąca przyjmuje również zwroty towarów pozbawionych wad w terminie 14 dni od daty sprzedaży, gdyż taki okres przyjęła ze względu na zasady dobrej praktyki handlowej polegające na przyznaniu dodatkowych, a więc pozaustawowych uprawnień konsumentom.
Przedmiotem sporu było to czy brak podpisu nabywcy zwracającego towar na protokole zwrotu, którego dotyczy §3 ust. 4 pkt 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących, uprawnia w świetle art. 29 ust. 4 ustawy o VAT do obniżenia podstawy opodatkowania, a tym samym do obniżenia podatku należnego. Minister Finansów uznał inne dowody (dotyczące płatności) przedstawiane przez podatnika za niewystarczające.
Zdaniem NSA Spółka posiada prawo do obniżenia obrotu i podatku należnego pomimo braku podpisu nabywcy na protokole przyjęcia zwrotu towaru. Tym samym NSA podzielił stanowisko Sądu pierwszej instancji, zgodnie z którym w przypadku dokumentowania zwrotu należności konsumentowi za pomocą karty płatniczej w związku ze zwrotem towarów za pomocą karty płatniczej – brak podpisu nabywcy na protokole zwrotu i to w sytuacji, gdy protokół ten zawiera dane identyczne z starannym podpisem nie stanowiłby przeszkody do obniżenia podstawy opodatkowania i podatku należnego.
Podatnik, zgodnie z przyjętymi dobrowolnie procedurami, dysponowałby danymi osób, które jako nabywcy, zwróciły towar, a organy teoretycznie poprzez dostęp do danych operatora kart płatniczych, mogłyby te informacje zweryfikować. W opinii sądu w przypadku dokumentowania zwrotów należności za pomocą wydruków z systemu operatora kart płatniczych trudno racjonalnie przyjąć istnienie znacznego ryzyka nadużyć.
Zakwaterowanie pracowników a ZUS
Sąd Najwyższy uchwałą z 10.12.2015 r. o sygn. akt III UZP 14/15 orzekł, że pojęcie przychodu określone w art. 4 ust. 9 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych obejmuje wartość świadczeń ponoszonych przez pracodawcę z tytułu zakwaterowania pracowników i tym samym stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zgodnie z art. 18 ust. 1 owej ustawy. Zatem, zdaniem sądu, pracodawca zapewniający oddelegowanym pracownikom nocleg, płacąc rachunki za ich zakwaterowanie, musi naliczać takim osobom składki na rzecz ZUS.
Sprawa dotyczyła firmy budowlanej, która zatrudniała ponad 200 pracowników na terenie całej Polski, zapewniając im bezpłatne zakwaterowanie. W efekcie przeprowadzonej przez ZUS kontroli, instytucja ta zażądała od nich 80 tys. zł z tytułu składek naliczonych od rachunków za noclegi pracowników.
Zdaniem sądu, w przepisach ubezpieczeniowych nie ma regulacji zwalniającej pracodawcę z obowiązku opłacania składek od kosztów wynikających z zakwaterowania pracowników poza ich miejscem stałego zamieszkania. Jak wynika z art. 78 §1 kodeksu pracy "wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy." Owe wynagrodzenie jest wyższe dla pracowników mobilnych, ponieważ uwzględnia zwiększone koszty ich utrzymania w czasie wyjazdów.
Treści dostarcza: Kancelaria Doradcy Podatkowego Joanny Rudzkiej
