Odszkodowania za słupy i rury na działce
[14.04.2015] Nawet 90 % działek na których stoją urządzenia energetyczne, gazowe czy wodociągowe, nie ma uregulowanego stanu prawnego.
Właściciele gruntów coraz częściej kierują do sądów pozwy o odszkodowania za bezprawne – zdaniem właścicieli nieruchomości – korzystanie z nieruchomości.
Tematyka dotycząca potencjalnych roszczeń związanych z posadowieniem urządzeń przesyłowych jest wciąż aktualna, tym bardziej że z biegiem lat wzrasta świadomość prawna właścicieli nieruchomości. Do przedsiębiorców energetycznych wpływa coraz więcej uzasadnionych roszczeń, dotyczących zapłaty za bezumowne korzystanie z nieruchomości lub roszczeń o odpłatne ustanowienie służebności przesyłu.
Jak starać się o odszkodowanie?
Zacząć trzeba od sprawdzenia ksiąg wieczystych, w których może znajdować się informacja o ustanowieniu służebności na rzecz zakładu energetycznego, firmy wodociągowej lub gazowni. Jeśli takiej wzmianki nie ma – należy wysłać do przedsiębiorstwa przesyłowego wezwanie przedprocesowe do usunięcia infrastruktury posadowionej na cudzym gruncie i zażądać wypłaty odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Niezależnie od daty umieszczenia urządzeń przesyłowych na działce, właściciel może dochodzić odszkodowania jedynie za ostanie 10 lat – gdyż po tym okresie roszczenia ulegają przedawnieniu i taki zarzut praktycznie na 100% zostałby podniesiony przez przedsiębiorstwo przesyłowe.
Należy jednak pamiętać, że zakład, który wybudował infrastrukturę, może zasiedzieć prawo służebności: po 20 latach jeśli stało się to w dobrej wierze i po 30 – w przypadku zasiedzenia w złej wierze. W ten sposób przedsiębiorstwo przesyłowe nabywa tytuł prawny, co sprawia, że właściciel nieruchomości nie ma szans na odszkodowanie. Stwierdzenie zasiedzenia ma charakter deklaratoryjny. Istotny jest nie sam moment dokonania wpisu do księgi wieczystej działki, lecz istotny jest upływ czasu jaki minął od posadowienia urządzeń przesyłowych.
Nie zawsze jednak, gdy minęło już 30 lat, wszystko jest stracone. Warto zwrócić tu uwagę na postanowienie Sądu Najwyższego z 10 kwietnia 2008 roku. Dotyczy ono sytuacji, gdy przez jakiś czas – przed 1 października 1990 r., – nieruchomość była własnością Skarbu Państwa. Tak było, gdy właściciele przekazywali państwu swoje działki, a potem je odzyskiwali. Podobnie jest w przypadku rolników którzy kupili ziemię np. po byłych PGR-ach.
Zakłady energetyczne i gazowe, odmawiając odszkodowań, często powołują się na decyzje administracyjne wydawane kilkadziesiąt lat temu. Sądzą, że nie mają więc zobowiązań wobec właścicieli. Owszem, takie decyzje administracyjne komplikują sprawę, lecz nie powinny zniechęcać do dochodzenia swoich praw. Przedsiębiorstwo, które dysponuje taką decyzją powinno powiadomić, kiedy i na jakiej podstawie i przez kogo została wydana. W praktyce wygląda to tak, że to właściciel musi samodzielnie odnaleźć takie informacje. Może się również okazać, że owa decyzja, na którą powołuje się przedsiębiorstwo, została wydana niezgodnie z prawem.
Odszkodowania nie da się uzyskać w przypadku gdy firmy mają zgodę na budowę rury lub postawienie słupa, którą wiele lat temu podpisał poprzedni właściciel nieruchomości. Jednak również warto sprawdzić, czy taka zgoda została faktycznie wydana.
Co warto wiedzieć?
Kodeks Cywilny reguluje służebność przesyłu w sposób ułatwiający firmom inwestycje. Pozwala przedsiębiorstwom obciążyć nie swój grunt tzw. służebnością. Warunkiem jest, porozumienie zakładu z właścicielem działki, który odpłatnie lub bezpłatnie pozwoli mu na inwestycję. Jeśli właściciel zgody nie udzieli o ustaleniu służebności – zadecyduje o tym sąd.
Często się zdarza, że właściciel sam wylicza odszkodowanie na podstawie wartości mkw. gruntu. Jest to błąd, gdyż odszkodowanie oblicza się bowiem w oparciu nie o cenę ziemi, a o wysokość czynszu dzierżawnego, jaki właściciel mógłby pobierać za ten teren. Zawsze lepiej jest zamówić wycenę u biegłego, wyjaśniając dokładnie na jaką okoliczność sporządzany jest operat szacunkowy, niż dokonywać obliczeń samodzielnie.
Ustalenie służebności jest wpisywane do księgi wieczystej. Oznacza to, ze każdy następny nabywca tej nieruchomości, będzie wiedział, że nieruchomość jest już obciążona takim prawem i że nie może skutecznie wystąpić z nowymi roszczeniami wobec przedsiębiorstwa przesyłowego.
Treści dostarcza: Omega Kancelarie Prawne Sp. z o.o.
