Zmiana przepisów o odsetkach ustawowych a elektroniczne postępowanie upominawcze
[11.07.2016] Ostatnia nowela Kodeksu cywilnego dot. m. in. zmiany instytucji odsetek ustawowych sprawiła, że dochodzenie roszczeń w elektronicznym postępowaniu upominawczym zostało istotnie spowolnione. Platforma internetowa e-sądu nie jest bowiem dostosowana do zmienionych przepisów.
Dnia 1 stycznia 2016 r. weszła w życie pozostała, większa część przepisów ustawy z dnia 9 października 2016 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2015.1830). Istotą noweli jest zmiana instytucji odsetek. Przed wejściem w życie omawianej ustawy, istniało jednolite pojęcie "odsetek ustawowych", których wysokość określała Rada Ministrów w drodze rozporządzenia, na podstawie delegacji z art. 359 § 3 Kodeksu cywilnego. Na podstawie obowiązującego do 31.12.2015 r. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2014 r. (Dz.U.2014.1858) odsetki ustawowe wynosiły 8%.
Obecnie, przepisy Kodeksu cywilnego przewidują dwie kategorie odsetek ustawowych: odsetki ustawowe oraz odsetki ustawowe za opóźnienie. Przepis art. 359 § 2 KC przewiduje wysokość odsetek ustawowych w wysokości sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego oraz 3,5 punktów procentowych. Natomiast zgodnie z przepisem art. 481 § 2 KC wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie stanowi sumę stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego oraz 5,5 punktów procentowych. Istotnym elementem wprowadzonych zmian jest przepis przejściowy zawarty we wspomnianej noweli do Kodeksu cywilnego stanowiący, że do odsetek należnych za okres kończący się przed 1 stycznia 2016 r. stosuje się przepisy dotychczasowe.
Zmiana ta ma istotne znaczenie dla dochodzenia roszczeń w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Chcąc wnieść pozew za pośrednictwem platformy www.e-sad.gov.pl należy wybrać w menu kontekstowym rodzaj odsetek dochodzonych od żądanej należności. Na chwilę obecną mamy więc do wyboru odsetki: ustawowe, umowne wg. podanej stopy, umowne wg. podanej stopy ale nie więcej niż czterokrotność stopy lombardowej NBP oraz odsetki umowne w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP. Natomiast system nie przewiduje możliwości wskazania, czy powód chce dochodzić odsetek ustawowych tzw. kapitałowych czy odsetek ustawowych za opóźnienie, zgodnie z terminologią nowych przepisów.
Skutki procesowe tej niespójności pomiędzy systemem informatycznym ze stanem prawnym pomniejszają najważniejszą cechę elektronicznego postępowania upominawczego, a mianowicie szybkość. Wobec wybrania kategorii odsetek w menu kontekstowym (a więc niezgodnych z przepisami) sąd wyda zarządzenie o wezwaniu powoda do usunięcia braków formalnych pozwu poprzez sprecyzowanie, czy domaga się odsetek ustawowych, ustawowych za opóźnienie czy też na innej podstawie. Niewykonanie zobowiązania będzie zaś skutkowało stwierdzeniem braku podstaw do wydania nakazu zapłaty i przekazania sprawy do sądu według właściwości ogólnej pozwanego.
Nie trudno wyobrazić sobie sytuację, w której powód oczekując wydania nakazu zapłaty nie będzie spodziewał się pisma sądu zobowiązującego do uzupełnienia pozwu i tym samym uchybi krótkiemu terminowi do uzupełnienia braków pozwu. Wówczas sprawa zostanie przekazana do sądu właściwości ogólnej w postępowaniu zwykłym, co nie sprzyja szybkiemu zasądzeniu należności.
Tak więc przeszkody techniczne mogą w wielu przypadkach utrudnić lub nawet uniemożliwić dochodzenia należności w drodze elektronicznego postępowania upominawczego. Wobec tego, by zniwelować te trudności, warto złożyć za pośrednictwem platformy e-sądu podpisane pismo procesowe ze wskazaniem odsetek zgodnych z obecnie obowiązującymi przepisami Kodeksu cywilnego. Wówczas będzie można dalej korzystać z elektronicznego postępowania upominawczego jako taniego, szybkiego i (jak pokazują statystyki) skutecznego trybu dochodzenia roszczeń.
Treści dostarcza: Leśnodorski, Ślusarek i Wspólnicy
