Minęło pięć miesięcy stosowania nowych przepisów VAT
[25.06.2014] Wydawać by się mogło, że kwestie związane z powstaniem obowiązku podatkowego czy odliczaniem VAT od samochodów nie powinny już stwarzać podatnikom problemów.
Niestety, za sprawą najnowszych interpretacji można mieć w tym zakresie wątpliwości. W poniższym artykule skupimy się na najnowszych interpretacjach Ministerstwa Finansów w zakresie rozpoznawania momentu powstania obowiązku podatkowego, ryzyku w podatkach dochodowych związanego z częściowym odliczaniem VAT od samochodów oraz zaprezentujemy najnowsze pomysł Ministerstwa Finansów – Zespół do spraw Kontroli Podmiotów Powiązanych.
Od 1 stycznia 2014 r. obowiązują nowe zasady rozpoznawania momentu powstania obowiązku podatkowego w VAT. Do końca 2013 r., co do zasady, obowiązek podatkowy należało rozpoznawać z chwilą wystawienia faktury, nie później niż 7 dnia od daty dokonania dostawy bądź wykonania usługi. W praktyce oznaczało to, że moment powstania obowiązku podatkowego powstawał z chwilą wystawienia faktury. Zgodnie z nowymi przepisami, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel lub z chwilą wykonania usługi.
Co ważne, termin wystawienia faktury stracił dla momentu powstania obowiązku podatkowego jakiekolwiek znaczenie. Pięciomiesięczna praktyka stosowania nowych przepisów pokazuje, że najwięcej problemów stwarza podatnikom ustalenie momentu, w którym dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel oraz termin wykonania usługi. Co więcej, nowe zasady niekiedy zmuszają podatników do korekt deklaracji VAT. Nic więc dziwnego, że podatnicy, chcąc zachować bezpieczeństwo podatkowe, starają się w tym zakresie uzyskać od Ministra Finansów indywidualną interpretację prawa podatkowego.
Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, w wydanych 31 marca 2014 r. indywidualnych interpretacjach prawa podatkowego, zajął stanowisko w sprawie rozpoznawania momentu powstania obowiązku podatkowego. Z analizy tych interpretacji wynika, że podatnik zapytał Ministra Finansów, czy w sytuacji, gdy na wystawianych fakturach zawarta zostanie adnotacja "prawo do rozporządzania towarami jak właściciel przechodzi na nabywcę w momencie wystawienia faktury", to za moment powstania obowiązku podatkowego uznać można datę wystawienia faktury?
Odpowiedź Fiskusa na tak zadane pytanie była twierdząca, ale wyraźnym zastrzeżeniem, że obowiązek podatkowy może zostać rozpoznany w dacie wystawienia faktury, tylko wtedy, gdy w tym samym momencie przejdzie na nabywcę prawo do rozporządzania towarami jak właściciel. Oznacza to, że data wystawienia faktury nie ma znaczenia dla określania momentu powstania obowiązku podatkowego w VAT.
Obowiązek podatkowy każdorazowo powstaje z chwilą przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, a datę wystawienia faktury można stosować pomocniczo w celu prawidłowego ustalania momentu powstania obowiązku podatkowego tylko wtedy, gdy jest tożsama z momentem przeniesienia na nabywcę prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Jeśli podatnik wykorzystuje firmowy samochód również do celów prywatnych, wówczas mamy do czynienia z tzw. użytkowaniem mieszanym. W takim przypadku, zgodnie ze znowelizowanymi przepisami ustawy o podatku od towarów i usług, podatnik może odliczyć jedynie 50% kwot VAT przypadających na wydatki związane z nabyciem oraz eksploatacją takiego samochodu. Odliczanie pełnych kwot VAT jest możliwe, ale obwarowane jest obowiązkiem spełnienia szeregu kryteriów.
Zgodnie z danymi statystycznymi, na pełne odliczenie VAT w związku z samochodami firmowymi, zdecydowało się jedynie blisko 30 tys. przedsiębiorców. Niechęć podatników do pełnego odliczania VAT, najczęściej powodowana jest koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa podatkowego. Tymczasem, zgodnie z najnowszymi interpretacjami prawa podatkowego, częściowe odliczanie VAT może nieść za sobą ryzyka podatkowe w podatkach dochodowych.
W jednej z wydanych ostatnio interpretacji, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, odmówił podatnikowi możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych związanych z samochodem osobowym, gdyż jak stwierdził, jednym z zasadniczych warunków dokonywania odpisów amortyzacyjnych od samochodu osobowego stanowiącego środek trwały w działalności gospodarczej jest wykorzystywanie go wyłącznie na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Organ odmówił również podatnikowi prawa do zaliczania do kosztów podatkowych wydatków związanych z eksploatacją samochodu, podnosząc argument, że skoro nie ma podstaw do zaliczania samochodu osobowego do środków trwałych (użytek mieszany), to wydatki te nie będą mogły być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów.
Naszym zdaniem, aby w pełni zabezpieczyć ryzyka podatkowe powstające w podatkach dochodowych, a związane z częściowym odliczeniem VAT, należałoby każdorazowo zwracać się do Ministra Finansów z prośbą u udzielenie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego. Jednak w takim przypadku liczyć się należy z możliwością uzyskania negatywnej interpretacji. Kolejnym, choć mniej oczywistym sposobem zabezpieczenia ryzyka podatkowego w podatkach dochodowych, jest wykorzystywanie samochodu osobowego tylko do działalności gospodarczej podatnika. Biorąc pod uwagę najnowsze interpretacje prawa podatkowego, naszym zdaniem, jest to rozwiązanie pozwalające w sposób najpełniejszy pokryć ryzyka podatkowe, a przy okazji również przynieść znaczne oszczędności.
Zespół Zadaniowy do spraw Kontroli Podmiotów Powiązanych
Ministerstwo Finansów 11 kwietnia 2014 r. powołało do życia Zespół Zadaniowy do spraw Kontroli Podmiotów Powiązanych. Podstawowym celem nowo powołanego zespołu ma być wspieranie zadań dotyczących sprawnego i skutecznego współdziałania organów podatkowych i kontroli skarbowej w zakresie kontroli dotyczących opodatkowania podatkiem dochodowym podmiotów powiązanych oraz zwiększenia skuteczności wymiany informacji pomiędzy tymi organami, a Ministerstwem Finansów.
Do zadań Zespołu należeć ma m.in.:
- Opracowywanie zasad analizy i oceny ryzyka nieprawidłowości podatkowych w zakresie funkcjonowania podmiotów powiązanych
- Określenie najistotniejszych obszarów wymagających ukierunkowania działań kontrolnych
- Opracowanie systemu gromadzenia i analizy informacji, wspomagającego działania analityczne oraz realizację działań kontrolnych i związanych z unikaniem podwójnego opodatkowania
- Identyfikacja niezbędnych narzędzi i źródeł informacji, w szczególności baz danych, pozwalających na prawidłowe typowanie podmiotów do kontroli i skuteczną realizację działań kontrolnych oraz zapewnienie do nich dostępu organom podatkowym i organom kontroli skarbowej
- Dokonywanie analiz ustaleń kontrolnych pod kątem problematyki stosowania przepisów dotyczących cen transakcyjnych, obszarów ryzyka cen transakcyjnych oraz wyznaczania kierunków zmian legislacyjnych w zakresie materialnego i procesowego prawa podatkowego.
- Identyfikacja niezbędnych narzędzi i źródeł informacji, w szczególności baz danych, pozwalających na prawidłowe typowanie podmiotów do kontroli i skuteczną realizację działań kontrolnych oraz zapewnienie do nich dostępu organom podatkowym i organom kontroli skarbowej
- Dokonywanie analiz ustaleń kontrolnych pod kątem problematyki stosowania przepisów dotyczących cen transakcyjnych, obszarów ryzyka cen transakcyjnych oraz wyznaczania kierunków zmian legislacyjnych w zakresie materialnego i procesowego prawa podatkowego.
Naszym zdaniem, powołanie przez Ministerstwo Finansów specjalnego zespołu do spraw kontroli podmiotów powiązanych wskazuje, że w przeciwieństwie do lat poprzednich, transakcje z podmiotami powiązanymi faktycznie znajdą się pod lupą fiskusa. Dodatkowo przypuszczać można, że za jego pomocą kontrole będą przeprowadzane skutecznie i szybko. Dlatego też, zalecamy przegląd istniejącej dokumentacji cen transferowych pod kątem jej zgodności z najnowszymi przepisami prawa oraz, w razie konieczności, jej aktualizację.
Treści dostarcza: Kancelaria Doradcy Podatkowego Joanny Rudzkiej
