Nieściągalna pożyczka a koszt podatkowy
[16.05.2014] Nieściągalna pożyczka może być kosztem uzyskania przychodu tylko dla takiej jednostki organizacyjnej, która na podstawie przepisów ustawy określającej zasady jej funkcjonowania, jest uprawniona do udzielania kredytów i pożyczek.
Tak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 marca 2014 r., II FSK 670/12. Wyrok wpisuje się w ukształtowaną już linię orzeczniczą w tym zakresie.
Sprawa, w której zapadł ww. wyrok, dotyczyła spółki udzielającej pożyczek podmiotom z grupy kapitałowej, do której sama należy. Sąd ogłosił upadłość jednego z pożyczkobiorców spółki. Zanim wydano postanowienie o umorzeniu postępowania upadłościowego, spółka zgłosiła przysługujące jej wierzytelności. Pomimo tego, że spółka dysponowała już klauzulą wykonalności, egzekucja nie mogła zostać wszczęta, ponieważ majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarczał na zaspokojenie wierzyciela.
Spółka nabrała wątpliwości, czy jest uprawniona do rozpoznania kosztu uzyskania przychodów w wysokości nieściągalnych wierzytelności z tytułu umów pożyczek. Organ podatkowy uznał, że spółka nie może powoływać się na art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b ustawy o CIT. Zgodnie z tym przepisem, kosztem podatkowym są wierzytelności odpisane jako nieściągalne udzielone przez jednostki organizacyjne uprawnione, na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady ich funkcjonowania, do udzielania kredytów (pożyczek).
Stanowisko organu podatkowego poparł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku. W przypadku, gdy podmiot gospodarczy inny niż bank udzieli kredytu (pożyczki) i z tego tytułu u takiego podmiotu powstanie wierzytelność odpisana jako nieściągalna, to wierzytelność ta nie może zostać uznana za koszt uzyskania przychodów. Sąd wskazał, że art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b ustawy o CIT nie odnosi się do spółek prawa handlowego, niebędących bankiem czy innym podmiotem prowadzącym na podstawie szczególnych przepisów działalność finansową, zbliżoną do działalności bankowej, niezależnie od możliwości spełnienia pozostałych warunków wskazanych w tym przepisie.
Potwierdził to również Naczelny Sąd Administracyjny, który uznał, że uprawnienie spółki do udzielania kredytów (pożyczek) nie wynika z przepisów prawa bankowego, dlatego niespłacone kredyty nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia NSA zauważył, że w tym przedmiocie orzecznictwo sądowoadministracyjne wypracowało jednolite stanowisko (zob. wyrok z dnia 16 grudnia 2009 r., II FSK 173/98, z dnia 15 czerwca 2011 r., II FSK 241/10, z dnia 18 maja 2012 r., II FSK 482/12, z dnia 2 sierpnia 2013 r., II FSK 2421/11).
Anna Główka
Treści dostarcza: Rödl & Partner
