Skuteczne egzekwowanie kontaktów z dzieckiem przez zastosowanie dolegliwości finansowych wobec rodzica utrudniającego lub uniemożliwiającego kontakty z dzieckiem

Skuteczne egzekwowanie kontaktów z dzieckiem przez zastosowanie dolegliwości finansowych wobec rodzica utrudniającego lub uniemożliwiającego kontakty z dzieckiem

[11.02.2016] Zagrożenie przez sąd opiekuńczy nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej rodzicowi utrudniającemu lub uniemożliwiającemu kontakty z dzieckiem drugiemu rodzicowi, a w konsekwencji nakazanie przez sąd opiekuńczy zapłaty odpowiedniej sumy temu rodzicowi pozwala na skuteczne egzekwowanie kontaktów z dzieckiem.

Zdarza się, że po orzeczeniu rozwodu wielu rodziców ma problemy z egzekwowaniem ustalonych w wyroku rozwodowym kontaktów z dzieckiem. Przeważnie sytuacja taka ma miejsce gdy rozwiedzeni małżonkowie są skłóceni, a jeden z rozwiedzionych małżonków utrudnia lub uniemożliwia drugiemu kontakty z dzieckiem. Co w takiej sytuacji może zrobić małżonek, któremu kontakty z dzieckiem są utrudniane lub uniemożliwiane?

Przepisy obowiązującego prawa przewidują możliwość egzekucji obowiązków w przedmiocie kontaktów z dzieckiem zawartych w orzeczeniu sądowym lub ugodzie zawartej przed sądem lub mediatorem.  Najczęściej jednak najskuteczniejszym środkiem prowadzącym do wyegzekwowania odpowiednich kontaktów z dzieckiem okazuje się zagrożenie utrudniającemu kontakty z dzieckiem rodzicowi odpowiednimi dolegliwościami finansowymi. Możliwość finansowego oddziaływania na utrudniającego kontakty z dzieckiem rodzica daje przepis art. 59815 Kodeksu postępowania cywilnego (dalej "k.p.c.").

Zgodnie z tym przepisem jeżeli osoba, pod której pieczą dziecko pozostaje, nie wykonuje albo niewłaściwie wykonuje obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy, uwzględniając sytuację majątkową tej osoby, zagrozi jej nakazaniem zapłaty na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem oznaczonej sumy pieniężnej za każde naruszenie obowiązku.

Wskazane w wyżej wymienionym przepisie zagrożenie zazwyczaj powoduje, że rodzic utrudniający lub uniemożliwiający drugiemu rodzicowi kontakty z dzieckiem, zaczyna wykonywać orzeczone wyrokiem sądowym lub ustalone na podstawie ugody sadowej kontakty. Niemniej jednak zdarzają się rodzice, którzy pomimo zagrożenia zapłatą określonej sumy pieniężnej nadal nie wykonują w sposób prawidłowy orzeczeń sądów lub postanowień ugód.

W takim przypadku zastosowanie znajduje kolejny przepis k.p.c, a mianowicie przepis art. 59816 k.p.c., który określa procedurę postępowania w stosunku do rodzica nieprzestrzegającego orzeczeń sądu lub treści, a mianowicie jeżeli osoba, której sąd opiekuńczy zagroził nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej, nie wypełnia nadal swego obowiązku, sąd opiekuńczy nakazuje jej zapłatę należnej sumy pieniężnej, ustalając jej wysokość stosownie do liczby naruszeń.

Jak wynika z powyższego, egzekwowanie kontaktów z dzieckiem odbywa się w zasadzie na dwóch etapach, z których pierwszy polega na zagrożeniu rodzicowi zapłaty określonej sumy za każde naruszenie orzeczenia lub ugody w przedmiocie kontaktów z dzieckiem. Zagrożenie takie ma na celu spowodowanie pozytywnej reakcji rodzica utrudniającego lub uniemożliwiającego kontakty z dzieckiem i zachowanie zgodne z orzeczeniem lub ugodą sądową. Na tym etapie utrudniający rodzic nie ponosi jeszcze dolegliwości finansowej w postaci obowiązku zapłaty określonej sumy pieniężnej na rzecz drugiego rodzica, a jedynie odbiera jasny sygnał, że jeżeli nie będzie wykonywał swojego obowiązku w przedmiocie umożliwienia kontaktów z dzieckiem drugiemu rodzicowi, to na skutek dalszych kroków podejmowanych przez drugiego rodzica będzie musiał ponieść odpowiedzialność finansową z tytułu niewłaściwego wykonywania lub niewykonywania orzeczenia lub ugody sądowej w przedmiocie kontaktów.

Z kolei z drugim etapem wskazanego postępowania będziemy mieli do czynienia dopiero na skutek dalszych naruszeń w przedmiocie wykonywania kontaktów z dzieckiem wskazanych w orzeczeniu lub ugodzie sądowej, które następują po zagrożeniu przez sąd, na podstawie przepisu art. 59815 k.p.c., nakazaniem zapłaty na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem oznaczonej sumy pieniężnej za każde naruszenie obowiązku.

Wskazać przy tym należy, iż wysokość "oznaczonej sumy pieniężnej" uzależniona jest każdorazowo od statusu majątkowego rodzica utrudniającego kontakty z dzieckiem, tak aby jej finansowa dolegliwość motywowała rodzica do prawidłowej realizacji orzeczenia lub ugody sądowej w zakresie kontaktów rodziców z dzieckiem.

Sądem opiekuńczym, zgodnie z art. 568 k.p.c. w zw. z art. 569 § 1 k.p.c. jest sąd rodzinny wyłącznie właściwy dla miejsca zamieszkania osoby, której postępowanie ma dotyczyć, a w braku miejsca zamieszkania – sąd rodzinny miejsca jej pobytu. Jeżeli brak i tej podstawy – właściwy jest sąd rejonowy dla m.st. Warszawy. Osobą, której  postępowanie ma dotyczyć jest dziecko.

Postanowienie o zagrożeniu nakazaniem zapłaty lub nakazania zapłaty sąd może wydać jedynie na wniosek osoby uprawnionej (osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje lub osoby uprawnionej do kontaktu). Sąd nie może wydać postanowienia o zagrożeniu nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy z urzędu. Dodatkowo Wnioskodawcą na zasadach ogólnych mogą być również prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka.

Na postanowienie o zagrożeniu nakazaniem zapłaty lub nakazania zapłaty przysługuje zażalenie. Prawomocne postanowienie o nakazaniu zapłaty jest tytułem wykonawczym bez potrzeby nadawania mu klauzuli wykonalności, zgodnie z art. 59816  § 4 k.p.c. Wykonanie postanowienia nakazującego zapłatę należnej sumy pieniężnej podlega wykonaniu w trybie egzekucji sądowej według przepisów o egzekucji świadczeń pieniężnych.

radca prawny Krzysztof Kardasz

Treści dostarcza: Kancelaria Radców Prawnych Krzysztof Kardasz Sławomir Staszak s.c.

Oceń ten artykuł: