Działalność konkurencyjna a brak umowy o zakazie konkurencji
[12.03.2015] Często zdarza się, że pracodawcy rozwiązują umowy o pracę z pracownikami którzy prowadzą działalność gospodarczą o podobnym zakresie co ich pracodawca.
Nie są problematyczne takie przypadki w sytuacji gdy pracodawca zawarł z pracownikiem umowę o zakazie konkurencji. Co natomiast z sytuacjami gdy strony nie obowiązuje umowa o takim zakazie.
W takich przypadkach należy pamiętać, iż w trakcie trwania stosunku pracy pracownik jest zobowiązany dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Stanowi to przejaw jednego z podstawowych obowiązków pracownika, wskazanego w art. 100 § 2 pkt 4 Kodeksu pracy (K.p.).
Przy braku umowy o zakazie konkurencji z art. 1011 K.p. właśnie obowiązek dbałości o dobro pracodawcy może być rozumiane jako swoisty zakaz konkurencji .Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem sądów pracy przyjmuje się możliwość zastosowania wobec pracownika sankcji za prowadzenie działalności konkurencyjnej, mimo braku umowy o zakazie konkurencji.
Podejmowanie działalności konkurencyjnej lub też świadczenie pracy dla konkurenta nie jest automatycznie równoznaczne z naruszeniem obowiązku dbałości o dobro zakładu pracy, oznacza to, iż samo prowadzenie konkurencyjnej działalności gospodarczej nie stanowi naruszenia obowiązku dbałości o dobro zakładu pracy. Jednak w szczególnie uzasadnionych przypadkach może stanowić podstawę rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia z uwagi na ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych na co wskazuje wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2013 roku(sygn. akt II PK 194/12).
Wobec powyższego w przypadku nie zawarcia z pracownikiem umowy o zakazie konkurencji, podjęcie działalności konkurencyjnej najczęściej uzasadnia jedynie wypowiedzenie umowy o pracę, gdyż wykazanie że samo podjęcie działalności konkurencyjne wpływa na dobro pracodawcy jest prostsze niż możliwość wykazania doprowadzenia do rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 K.p. tj. ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, które to zachodzić będzie jedynie wyjątkowo, np. po przez wykazanie przez pracodawcę przejmowania klientów pracodawcy na rzecz własnej działalności przez pracodawcę.
Pamiętać należy jednak, iż każdy przypadek wymaga indywidualnego podejścia na co wskazuje wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 sierpnia 1998 roku (sygn. akt I PKN 265/98).
Jak wcześniej wskazano jedynie w szczególnych wypadkach można stwierdzić, iż doszło do ciężkiego naruszenia tego obowiązku mimo braku umowy o zakazie konkurencji. W przypadku braku możliwości wykazania zaistnienia przesłanki rozwiązania stosunku pracy, możliwe jest wypowiedzenia umowy o pracę co stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 czerwca 2007 roku, (sygn. akt II PK 338/06). Niniejsze jednak nie wyłącza obowiązku uzasadnienia takiego wypowiedzenia w przypadku zatrudnienia pracownika na czas nieokreślony. Oznacza to, że pracodawca powinien być w stanie wykazać negatywny wpływ działalności konkurencyjnej pracownika na jego przedsiębiorstwo, gdyż sam fakt prowadzenia działalności konkurencyjnej nie jest sprzeczny z art. 100 § 2 pkt 4 K.p.
Podsumowując zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2009 r. (sygn. akt: II PK 41/09) – pracownik prowadzący działalność konkurencyjną pomimo nie zawarcia umowy o zakazie konkurencji może naruszyć obowiązek dbałości o dobro zakładu pracy określony w art. 100 § 2 pkt 4 K.p.
Autor: Krzysztof Sosnowski, aplikant radcowski w Kancelarii Prawa Pracy „Wojewódka i Wspólnicy” Sp. k.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy
Treści dostarcza: www.iuslaboris.pl Sp. z o.o., patron merytoryczny Wojewódka i Wspólnicy Sp.k.
