Dowody w postępowaniu podatkowym
[15.09.2015] Organy podatkowe, w toku postępowania, nie mogą dowolnie selekcjonować dowodów, które są podstawą ustaleń faktycznych. Tak stwierdził WSA w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z 30 lipca 2015 r., sygn. akt I SA/Go 230/15.
Dalej w uzasadnieniu czytamy: "organy podatkowe obowiązane są bowiem do rzetelnego ustalenia stanu faktycznego rozstrzyganej sprawy (…) co oznacza, że nie mogą odmawiać przesłuchania świadków zgłaszanych przez podatnika na okoliczności przez niego przytaczane, z tego np. powodu, że według organu okoliczności te są już wyjaśnione."
Sprawa dotyczyła podatniczki, która wniosła o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania w charakterze świadków poszczególnych, wymienionych przez siebie klientów oraz kolejnych 30 osób, dowolnie wybranych przez organ odwoławczy, którzy dokonywali zakupów w badanym przez organy podatkowe okresie, celem dokładnego wyjaśnienia okoliczności sprawy. Dyrektor Izby Skarbowej stwierdził jednak, że nie było potrzeby przeprowadzania tego rodzaju dowodu, jak stwierdził, na okoliczność udzielania pełnomocnictw sprzedającej oraz na okoliczność ustalenia świadomości klientów strony.
W ocenie Sądu takie zachowanie organu narusza art. 122 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym w toku postępowania organy podatkowe podejmują wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym.
"Wyrażona w tym przepisie tzw. zasada prawdy obiektywnej zobowiązuje organ do zbadania w sposób wyczerpujący wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla sprawy, a działanie to służyć ma prawidłowemu ustaleniu stanu faktycznego, co jest koniecznym warunkiem właściwego zastosowania przepisów prawa materialnego. Na konkretyzację powyższej zasady wskazuje art. 187 § 1 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym organ podatkowy jest obowiązany zebrać i w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy oraz art. 191 tej ustawy, w myśl którego organ podatkowy ocenia na podstawie całego zebranego materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona."
Nadpłata i jej oprocentowanie
Naczelny Sąd Administracyjny wydał z 3 lipca 2015 r. ciekawe orzeczenie dotyczące oprocentowania nadpłaty (sygn. akt II FSK 1463/13). Sprawa dotyczy Spółki, która zdaniem Organu podatkowego zaniżyła podstawę opodatkowania (baterii pieców koksowniczych) w podatku od nieruchomości. Przedmiotem zaskarżonej do Sądu I instancji decyzji była odmowa przyznania Spółce oprocentowania nadpłaty w podatku od nieruchomości (sam fakt istnienia nadpłaty był bezsporny).
Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, art. 78 § 3 pkt 1 Ordynacji Podatkowej wiąże przyznanie oprocentowania nadpłaty z podważeniem wadliwej decyzji organu podatkowego, tzn. z sytuacją, gdy błędnie nałożono na podatnika zobowiązanie w wysokości wyższej niż wynikająca z prawa podatkowego, a następnie decyzja taka (także decyzja określająca zobowiązanie podatkowe) została uchylona lub zmieniona. Z kolei art. 78 § 3 pkt 2 o.p. również uzależnia przyznanie oprocentowania nadpłaty od podważenia wadliwej decyzji podatkowej (w tym także decyzji określającej), z tym że nakazuje naliczanie oprocentowania nie od dnia powstania nadpłaty, ale od dnia uchylenia lub zmiany takiej decyzji i to wyłącznie wówczas, gdy organ nie przyczynił się do powstania przesłanki uchylenia lub zmiany decyzji oraz gdy nadpłata nie została zwrócona w terminie.
W przypadku, gdy nadpłata powstała na skutek zadeklarowania i zapłaty przez podatnika podatku w kwocie wyższej niż należna, to nawet jeśli organ w późniejszej decyzji błędnie określa zobowiązanie podatkowe w wysokości jeszcze wyższej niż zadeklarowana przez podatnika, ale nie dochodzi do wykonania tej decyzji i decyzja ta zostaje uchylona, to brak jest podstaw do stosowania art. 78 § 3 pkt 2 o.p. jeżeli nadpłata została zwrócona w terminie.
Przewlekłość postępowania – nowela PPSA
15 sierpnia br. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo o postepowaniu przed sądami administracyjnymi. Mają one na celu ochronę obywateli przed negatywnymi konsekwencjami przewlekłego prowadzenia postępowań.
W sytuacji wskazującej na bezczynność czy też przewlekłe prowadzenie postępowania regulacja daje możliwość aby sąd administracyjny wydał merytoryczne orzeczenie w sprawie, w której toczy się postępowanie. Owe zmiany zawierają rekomendacje Trybunału Konstytucyjnego oraz Naczelnego sadu Administracyjnego co do postępowania przed sądami administracyjnymi oraz pozwalają na ujednolicenie orzecznictwa sądowego dotyczącego wykładni przepisów o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Sądy administracyjne zgodnie z nowelą mogą m.in..:
- nakazać urzędom zmianę zaskarżonej przez obywatela decyzji,
- stwierdzić bezczynność organu lub przewlekłość postępowania w momencie wydania przez urząd wyczekiwanej decyzji (ułatwi to występowanie o odszkodowanie),
- orzec, że wystąpiła bezczynność czy też przewlekłość, mimo, iż z uwagi na zakończenie postępowania nie ma potrzeby zobowiązywania urzędu do wydania określonej decyzji,
- wymierzyć organowi grzywnę bądź nakazać mu by zapłacił skarżącemu określoną sumę.
Nowością jest instytucja tzw. samokontroli sądu pierwszej instancji, która umożliwia uwzględnianie przez WSA we własnym zakresie skarg kasacyjnych.
Nowelizacja ustawy o rachunkowości
12 sierpnia Prezydent podpisał nowelizację ustawy o rachunkowości. Zgodnie z wyjaśnieniami Kancelarii Prezydenta, przedmiotowa nowelizacja ma na celu wdrożenie do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek.
Po wejściu w życie noweli, na części (mniejszych) podmiotów będzie ciążyć mniej formalności w zakresie sprawozdawczości finansowej. Zyskają m.in. spółki akcyjne czy też spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i komandytowo-akcyjne, które spełniają co najmniej 2 z 3 kryteriów: – suma bilansowa nie może być wyższa niż 17 mln zł; – przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów nie mogą przekroczyć 34 mln zł; – przeciętne zatrudnienie nie może wynosić więcej niż 50 osób.
Spółki te będą mogły sporządzać skrócone sprawozdania finansowe. Ponadto, organizacje pozarządowe o przychodach na poziomie poniżej 100 tys. zł rocznie (poza spółkami kapitałowymi i stowarzyszeniami jednostek samorządu terytorialnego) będą mogły prowadzić – zamiast ksiąg rachunkowych – uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów. Nowelizacja zapewni zniesienie obowiązku publikacji sprawozdań finansowych przez spółdzielnie w Monitorze Spółdzielczym, ale sprawozdania te nadal trzeba będzie składać – razem z innymi dokumentami – do Krajowego Rejestru Sądowego.
Zmiany wprowadza ustawa z 23 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw. Przepisy wejdą w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Wyjątek stanowią regulacje pozwalające organizacjom pozarządowym prowadzić uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów, które zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2016 r. Generalnie zatem, zmiany obejmą sprawozdania za 2016 r. i pod pewnymi warunkami za 2015.
Treści dostarcza: Kancelaria Doradcy Podatkowego Joanny Rudzkiej