Problemy z definicją pojęcia „urządzenia przemysłowego”

Problemy z definicją pojęcia "urządzenia przemysłowego"

[06.10.2015] Zdefiniowanie pojęcia "urządzenia przemysłowego", którym posługują się ustawy o podatkach dochodowych, nastręcza podatnikom wielu trudności. Właściwa kwalifikacja danego urządzenia jako "urządzenia przemysłowego" w rozumieniu tych ustaw ma znaczenie z punktu widzenia tzw. podatku u źródła.

Problem

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przychody uzyskane za "użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego" na terytorium Polski przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2, tj. podatników, którzy nie mają w Polsce siedziby lub zarządu, podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na poziomie 20%. Regulację tę stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Analogiczne uregulowania zawiera ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 29 ust. 1 pkt 1).

Stwierdzenie, czy dane urządzenie zaliczane jest do grona "urządzeń przemysłowych" jest kluczowe dla wielu zagranicznych podmiotów, prowadzących działalność związaną z przemysłem, transportem czy handlem w Polsce. Nie jest to bez znaczenia również dla polskich kontrahentów tychże podmiotów, na których spoczywa obowiązek obliczenia, pobrania i odprowadzenia podatku u źródła.

Definicja

Niestety, ani ustawy o podatkach dochodowych, ani żaden inny akt prawny nie zaopatruje nas w legalną definicję "urządzenia przemysłowego". W takim wypadku należy odwołać się do wykładni językowej. Przykładem odwołania się do takiej wykładni jest definicja zaproponowana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach (którą sformułował w interpretacji indywidualnej z 18 września 2014 r., sygn. akt IBPBI/2/423-679/14/CzP). Wykorzystuje on następujące definicje słownikowe: według Słownika Języka Polskiego (PWN Warszawa 1996 r., tom II, str. 575), "urządzenie jest rodzajem mechanizmu lub zespołem elementów, przyrządów, służącym do wykonywania określonych czynności, ułatwiającym pracę; urządzenie przeładunkowe, transportowe", przymiotnik – "przemysłowy" (zgodnie z Nowym Słownikiem Języka Polskiego; red. B. Dunaja, s. 749), oznacza "związany z przemysłem, używany, stosowany w przemyśle", z kolei "przemysł" należy rozumieć jako "działalność polegającą na produkcji towarów określonego rodzaju na dużą skalę, przy użyciu maszyn" (Wielki Słownik Języka Polskiego, www.wsjp.pl).

Ponadto organ powołuje się na orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyroki: z 6 grudnia 1996 r., sygn. akt III SA 1091/94; z 12 stycznia 1996 r., sygn. akt SA/Ka 2296/94; z 16 maja 1995 r., sygn. akt SA/Sz 183/95) oraz poglądy przedstawiane w doktrynie, które stanowią, że pojęcie "urządzenia przemysłowego" (podobnie jak handlowego lub naukowego), powinno być rozumiane maksymalnie szeroko.

Przykłady

1. Za pierwszy przykład posłuży nam przypadek rozpatrywany w ww. interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach (sygn. akt IBPBI/2/423-679/14/CzP), z której zaczerpnęliśmy definicję "urządzenia przemysłowego". Dyrektorzy Izb Skarbowych w przykładzie 2. i 3. swoje definicje konstruowali w sposób analogiczny.

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą i w jej ramach świadczy usługi transportowe. W ramach rozwijania swojej działalności planuje świadczyć usługi transportu środków chemicznych w stanie ciekłym, niemniej jednak nie posiada specjalistycznych cystern kontenerowych przeznaczonych do ich transportu. Tym samym planuje wynajmować odpowiednie cysterny kontenerowe od kontrahenta z Niemiec. Najem polegać będzie na użytkowaniu przez najemcę (Wnioskodawcę) za wynagrodzeniem (czynsz najmu) cystern kontenerowych. Wnioskodawca będzie wykorzystywać wynajęte cysterny kontenerowe do krajowego i międzynarodowego transportu ww. środków chemicznych.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że transport nie zawiera się w definicji przemysłu, a co za tym idzie, urządzenia transportowe nie są urządzeniami przemysłowymi. Dyrektor Izby Skarbowej odpowiedział, że pojęcie "urządzenia przemysłowego" to sformułowanie ogólne mieszczące w sobie "wszelkie możliwe urządzenia, stanowiące pewien zespół mechanizmów, elementów technicznych, które mogą mieć zastosowanie w działalności podmiotów o określonej specyfice – przemysłowej, handlowej lub naukowej", a cysterny kontenerowe ze swej istoty posiadają zespoły mechanizmów i elementów technicznych (m.in. zawory bezpieczeństwa, systemy grzewcze służące utrzymaniu temperatury ładunku, itp.) oraz służą do przechowywania i transportowania środków chemicznych wykorzystywanych w przemyśle. Tak więc, należy je zaliczyć do "urządzeń przemysłowych". Wnioskodawca będzie zatem zobowiązany do obliczenia, pobrania i odprowadzenia podatku u źródła z tego tytułu.

2. Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 14 maja 2014 r., sygn. akt ITPB4/423-28/14/AM.

Podstawowym przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest świadczenie usług w zakresie transportu towarów. Wnioskodawca do prowadzonej działalności wykorzystuje ciągniki siodłowe, które użytkuje na podstawie umowy najmu z kontrahentami mającymi siedzibę na terytorium Niemiec.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że wynajmowane przez spółkę ciągniki siodłowe nie są urządzeniami przemysłowymi, gdyż nie są ze swej istoty przeznaczone da procesu masowej produkcji. Sprzęt ten jest urządzeniem ułatwiającym pracę, ale nie można go uznać za urządzenie przemysłowe. Dyrektor Izby Skarbowej (zgodnie z definicją zamieszczoną powyżej) stwierdził, że "urządzenie przemysłowe" należy rozumieć jako urządzenie służące wykonywaniu danej czynności w przemyśle w szerokim tego słowa znaczeniu, a więc obejmuje ono także środki transportu. Podkreślenia wymaga, że wyrażenie "urządzenie przemysłowe" obejmuje wszelkie wytwory przemysłowe – pojęcia tego nie można zawężać wyłącznie do urządzeń wykorzystywanych bezpośrednio przy produkcji. W zakresie tej definicji mieści się również ciągnik siodłowy, gdyż jest zespołem elementów i służy do wykonywania określonych czynności, w szczególności jest urządzeniem transportowym. Tak więc, Wnioskodawca, jako płatnik, ma obowiązek pobrania i odprowadzenia podatku.

3. Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 23 stycznia 2014 r., sygn. akt ILPB4/423-426/13-2/ŁM.

Wnioskodawca zawarł umowę dzierżawy urządzenia budowlanego – wibromłota, działającego jako część maszyny budowlanej – kafara.

Zdaniem Wnioskodawcy pojęcie maszyny lub urządzenia budowlanego nie jest tożsame z pojęciem urządzenia przemysłowego. W związku z powyższym, iż wibromłot jako urządzenie budowlane (część maszyny budowlanej – kafara) nie jest urządzeniem przemysłowym, według stanowiska Wnioskodawcy podatku nie pobiera się. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu stwierdził, że specjalistyczne narzędzia / sprzęt (np. wibromłot) należy traktować jako urządzenia przemysłowe. Także i w tym przykładzie organ podnosi argument, że pojęcie urządzenia przemysłowego należy rozumieć maksymalnie szeroko, ponieważ ma ono charakter sformułowania ogólnego, mieszczącego w sobie wszelkie możliwe urządzenia stanowiące zespół elementów technicznych, a zatem nie można go zawężać do urządzeń wykorzystywanych bezpośrednio przy produkcji. Wnioskodawca jest zatem zobowiązany do obliczenia, pobrania i odprowadzenia podatku u źródła.

Wnioski

Organy podatkowe stoją na stanowisku, że pojęcie "urządzenia przemysłowego" powinno być rozumiane maksymalnie szeroko, o czym świadczą powyższe przykłady. W konsekwencji, podmioty wiążące dochód z użytkowaniem lub prawem do użytkowania urządzeń – na pozór wcale niezwiązanych lub w niewielkim stopniu związanych z potocznie rozumianym "przemysłem" – powinny brać pod uwagę konieczność odprowadzenia podatku u źródła.

Maciej Zalewski

Treści dostarcza: Rödl & Partner

Oceń ten artykuł: