Czy pracodawca może dokonywać badań pracowników przy użyciu alkomatu
[26.08.2015] Przepisy prawa powszechnie obowiązującego są dosyć ubogie w kwestii dokonywania badań stanu trzeźwości pracownika i nie wyjaśniają co powinno zostać zawarte w przepisach prawa zakładowego regulujących powyższe kwestie.
Wszelkie tego typu zasady na pewno nie mogą naruszać podstawowych praw pracownika zagwarantowanych przepisami kodeksu pracy.
Kwestia przeprowadzania badań dotyczących trzeźwości została uregulowana m.in. w ustawie z dnia 26 października 1992 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz w rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Polityki Społecznej z dnia 6 maja 1983 roku w sprawie warunków i sposobu dokonywania badań na zawartość alkoholu w organizmie.
Zgodnie z art. 17 przedmiotowej ustawy
1. Kierownik zakładu pracy lub osoba przez niego upoważniona mają obowiązek niedopuszczenia do pracy pracownika, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że stawił się on do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo spożywał alkohol w czasie pracy. Okoliczności stanowiące podstawę decyzji powinny być podane pracownikowi do wiadomości. 2. Uprawnienia kierownika zakładu pracy, o którym mowa w ust. 1, służą również organowi nadrzędnemu nad danym zakładem pracy oraz organowi uprawnionemu do przeprowadzenia kontroli zakładu pracy. 3. Na żądanie kierownika zakładu pracy, osoby przez niego upoważnionej, a także na żądanie pracownika, o którym mowa w ust. 1, badanie stanu trzeźwości pracownika przeprowadza uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego. Zabiegu pobrania krwi dokonuje fachowy pracownik służby zdrowia. Do badania stanu trzeźwości stosuje się przepisy, wydane na podstawie art. 47 ust. 2.
Z treści powyższego przepisu wynika zatem, iż podstawą badania alkomatem jest uzasadnione podejrzenie, że pracownik znajduje się w stanie nietrzeźwości w trakcie wykonywania obowiązków pracowniczych. Przeprowadzanie badań w takim przypadku zawsze jest dozwolone i prawidłowe, a pracodawca jest uprawniony do podjęcia takiej kontroli na podstawie wyraźnego upoważnienia ustawowego. Oznacza to zatem, że już samo uzasadnione podejrzenie, niepotwierdzone jeszcze wynikami przeprowadzonych badań, powinno dla pracownika skutkować odsunięciem go od wykonywanej pracy, a nawet w ogóle niedopuszczeniem go do pracy, co potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 lutego 2000 roku, sygn. akt II UKN 401/99. Należy jednocześnie wskazać, że okoliczności stanowiące podstawę decyzji w tym zakresie powinny być podane pracownikowi do wiadomości.
Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie warunków i sposobu dokonywania badań na zawartość alkoholu w organizmie, badanie wydychanego powietrza przeprowadza się za pomocą probierza trzeźwości przez przedmuchiwanie go przez osobę poddaną badaniu. Pracownik może żądać przeprowadzenia badania w obecności osoby trzeciej. Badanie mogą przeprowadzać: zakłady społeczne służby zdrowia [obecnie publiczny zakład opieki zdrowotnej] oraz osoby upoważnione przez kierownika zakładu pracy (np. pracownicy ochrony).
Z przebiegu badania sporządza się protokół, w którym należy opisać objawy lub okoliczności uzasadniające przeprowadzenie badania. Kolejnym etapem może być przeprowadzenie na żądanie pracownika badania krwi i/lub moczu, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 6 maja 1983 roku. Zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, pracodawca który nie dopuścił pracownika do pracy ma obowiązek umożliwić mu wykazanie trzeźwości przez badanie krwi. W aktualnym stanie prawnym, w przypadku wątpliwości co do trzeźwości pracownika, pracodawca (jak również pracownik) jest uprawniony do wezwania Policji, przy czym funkcjonariusze wykonują wyłącznie badania alkomatem.
Autor: Aleksandra Ślaska, aplikantka radcowska w Kancelarii Prawa Pracy "Wojewódka i Wspólnicy" Sp. k.
Podstawa prawna: ustawa z dnia 26 października 1992 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Polityki Społecznej z dnia 6 maja 1983 roku w sprawie warunków i sposobu dokonywania badań na zawartość alkoholu w organizmie
Treści dostarcza: www.iuslaboris.pl Sp. z o.o., patron merytoryczny Wojewódka i Wspólnicy Sp.k.
