Opłata motywacyjna jednak z VAT
[26.11.2014] Obecnie coraz bardziej popularne wśród przedsiębiorców staje się wypłacanie bezzwrotnej opłaty motywacyjnej.
Jest to swego rodzaju nagroda za gotowość do przystąpienia do umowy handlowej, której zapłata na rzecz kontrahenta następuje z chwilą wejścia w życie danej umowy. W wydanym niedawno wyroku NSA uznał, że opłata motywacyjna jest opodatkowana VAT (wyrok NSA z 4 września 2014 r., sygn. I FSK 1310/13).
Opodatkowaniu VAT podlega odpłatne świadczenie usług. W świetle ustawy o VAT, świadczenie usług to działanie bądź zaniechanie, wynikające z umowy zobowiązaniowej, gdy możliwym jest wskazanie beneficjenta usługi, a więc podmiotu osiągającego z danej usługi korzyść. Ponadto opodatkowane jest odpłatne świadczenie usług, a więc takie, w związku z którym wypłacane jest wynagrodzenie. Warto podkreślić, że pomiędzy wynagrodzeniem a usługą musi istnieć relacja tzn. wynagrodzenie ma dotyczyć otrzymanej usługi. W odniesieniu do opłaty motywacyjnej istota problemu sprowadza się do ustalenia czy opłata ta stanowi wynagrodzenie za świadczenie usług. W przypadku udzielenia odpowiedzi pozytywnej, należy uznać, że konieczne jest rozliczenie VAT.
Kwestię opodatkowania VAT opłaty motywacyjnej badał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z 21 marca 2013 r. (sygn. I SA/Rz 89/13). W wyroku tym uznano, że mająca charakter bezzwrotny i jednorazowy opłata motywacyjna jako zapłata za gotowość do zawarcia umowy handlowej (tzw. umowy podstawowej) nie może być traktowana jak wynagrodzenie za usługę, gdyż opłacie tej nie odpowiada żadne świadczenie otrzymywane przez uiszczającego zapłatę. W tym zakresie warto podkreślić, że wypłata opłaty motywacyjnej nie jest uzależniona od wykonania umowy podstawowej.
Może się więc zdarzyć tak, że podmiot, który otrzymał opłatę nie wywiąże się z powinności wynikających z umowy podstawowej. Przedsiębiorca wypłacający opłatę motywacyjną nie oczekuje zatem jakiejkolwiek korzyści w związku z uiszczaną kwotą. Brak jest więc wzajemności świadczeń, która jest elementem koniecznym, aby można było mówić o usłudze opodatkowanej VAT. Z tego względu WSA w Rzeszowie uznał, że opłata motywacyjna nie podlega podatkowi VAT jako opłata pozostająca bez związku z usługą.
Rozpatrywana przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie sprawa trafiła ostatecznie do NSA, który doszedł do odmiennych wniosków niż sąd w Rzeszowie (wyrok sądu rzeszowskiego został uchylony). W wyroku z 4 września 2014 r. (sygn. I FSK 1310/13) NSA stwierdził, że opłata motywacyjna pozostaje w związku z usługą świadczoną przez otrzymującego zapłatę. Wskazana powyżej opłata jest wypłacana w razie wejścia w życie umowy podstawowej. Na podstawie tej umowy kontrahent otrzymujący zapłatę zobowiązany jest m. in do do otwarcia sklepu w ramach sieci franczyzowej. W ocenie NSA opłata motywacyjna stanowi zapłatę za usługę polegającą na otwarciu sklepu i w konsekwencji podlega opodatkowaniu VAT.
Przedstawiona przez NSA argumentacja może budzić wątpliwości. Po pierwsze trzeba mieć na uwadze, że powinność otwarcia sklepu jest obowiązkiem wynikającym z umowy podstawowej. Działanie to stanowi wykonanie umowy. Z tego względu wydaje się, że pozostaje ono w związku z realizacją umowy, a nie opłatą motywacyjną, która jest nagrodą za samo przystąpienie do umowy.
Co więcej, zauważyć należy, że wypłata opłaty motywacyjnej nie jest uzależniona od faktycznej realizacji umowy podstawowej, a więc od tego czy kontrahent rzeczywiście otworzy sklep. Choć jak wykazano, przedstawione przez NSA rozumowanie może wiązać się z wątpliwościami, to trzeba liczyć się z tym, że w wydawanych orzeczeniach organy podatkowe i sądy administracyjne podzielą pogląd zaprezentowany przez NSA i będą uznawały, że opłata motywacyjna jest opodatkowana VAT.
Magdalena Kozłowska, konsultant podatkowy w ECDDP Sp. z o. o.
Treści dostarcza: ECDDP sp. z o.o.