Działalność członka rady pracowników a tajemnica przedsiębiorstwa
[25.01.2013] Tajemnicą przedsiębiorstwa nie są informacje, względem których pracodawca nie podjął żadnych kroków mających na celu ich utajnienia.
W związku z działalnością Rad Pracowników na jej członkach ciąży duża odpowiedzialność, w związku z uzyskiwaniem przez członków Rady różnych informacji dotyczących pracodawcy często zdarza się, iż uzyskują dostęp także do informacji objętych tajemnicą przedsiębiorstwa.
Przede wszystkim należy wskazać, iż członkowie którzy uzyskali w trakcie swej działalności w Radzie dostęp czy też wiedze na temat informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, są zobowiązani do ich nieujawniania przez cały okres trwania ich kadencji, a także przez okres do 3 lat po ustaniu członkostwa w Radzie, obowiązek ten wynika z art. 16 ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji
Aby poprawnie wypełnić ten obowiązek członkowie Rad muszą zdawać sobie sprawę z tego czym właściwie jest tajemnica przedsiębiorstwa. Aby wyjaśnić to pojęcie musimy posiłkować się ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z dnia 16 kwietnia 1993 roku, gdyż w ustawie o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji ustawodawca nie zawarł definicji tajemnicy przedsiębiorstwa.
W ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w art. 11 ust 4 przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. W związku z powyższym zgodnie z orzecznictwem SN należy przyjąć, iż tajemnicą przedsiębiorstwa z całą pewnością nie są informacje, które każdy zainteresowany może samodzielnie pozyskać przy pomocy legalnych środków.
Tajemnicą przedsiębiorstwa nie są także informacje, względem których pracodawca nie podjął żadnych kroków mających na celu ich utajnienia. Koniecznie należy podkreślić, iż członek rady ma obowiązek zachować tajemnice odnośnie posiadanych informacji jedynie w przypadku, gdy uzyskane informacje są objęte tajemnicą przedsiębiorstwa, a pracodawca równocześnie zastrzegł co do tych informacji obowiązek zachowania tajemnicy, w przypadku informacji nie spełniających obydwu tych przesłanek łącznie członek rady nie musi dochowywać tajemnicy.
Obowiązek zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa przewidziany w art. 16 ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji jest obowiązkiem bezwarunkowym, niezależnie od okoliczności członek rady, który uzyskał informacje objęte tajemnicą przedsiębiorstwa nie może ich ujawnić niezależnie od tego czy zawarł on z pracodawcą jakieś dodatkowe umowy jak np. umowa o zakazie konkurencji z art. 1012 K.p. W przeciwieństwie do umowy o zakazie konkurencji, członkom rady nie przysługuje żadne odszkodowanie w zamian za nieujawnianie posiadanych informacji.
Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby pracodawca zawarł z pracownikami, będącymi członkami rady pracowników, umowę o zakazie konkurencji, w wyniku czego będzie on obowiązany do wypłacania tym pracownikom odszkodowania w wysokości co najmniej 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy, przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Takie rozwiązanie może być korzystne dla pracodawców, którzy pragną przedłużyć okres ochrony ponad ustawowe trzy lata.
Zakaz ujawniania informacji objętych tajemnicą przedsiębiorstwa nie jest jedyną przeszkodą dotyczącą uzyskiwania i wykorzystywania informacji przez Radę Pracowników. Pracodawca może odmówić udzielenia informacji radzie w przypadkach, gdy opierając cię na obiektywnych kryteriach uzna, iż ujawnienie poszczególnych informacji poważnie zakłóci działalność przedsiębiorstwa lub zakładu, których dotyczy albo narazi je na znaczną szkodę. Jednak do nieudostępnienie informacji może dojść jedynie w szczególnie uzasadnionych przypadkach, w dodatku muszą one spełniać obiektywne kryteria.
Przyjmuje się, że sytuacje uzasadniające nieudzielenie informacji powinny być spowodowane przez działania czynników, na których wystąpienie pracodawca nie miał wpływu, łącznie z tymi czynnikami musi zaistnieć możliwość spowodowania zakłóceń w działalność przedsiębiorstwa albo narażenie na poważną szkodę. Dopiero w takich przypadkach jest dopuszczone nieujawnienie informacji radzie pracowników.
Rada pracowników, która poweźmie wątpliwości co do zasadności nieudzielenia informacji może wystąpić do Sądu gospodarczego z wnioskiem o nakazanie pracodawcy udostępnienia informacji lub przeprowadzenia konsultacji. Rada Pracowników posiada także prawo do wystąpienia z wnioskiem do Sądu w przypadku, gdy uzna, iż obowiązek dochowania tajemnicy przedsiębiorstwa względem niektórych informacji jest bezzasadny, co uniemożliwia radzie właściwe wypełnianie jej celów ustawowych jakim jest przekazywanie uzyskanych od pracodawcy informacji pozostałym pracownikom.
Ustawodawca wyposażył Rady w art. 16 ust 3 ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji w prawo do składania powyższych wniosków, gdyż doskonale zdaje sobie sprawę z faktu, iż pracodawcy mogą wykorzystywać uprawnienie do zastrzeżenia pewnych informacji w celu uniemożliwienia przekazania niewygodnych dla niego informacji pracownikom.
Ustawodawca zabezpieczył jednak nie tylko interesy Rad Pracowników lecz także interesy pracodawców, umożliwiając Sądowi ograniczenie prawa wglądu w materiał dowodowy załączony przez pracodawcę do akt sprawy, z urzędu bądź na wniosek pracodawcy. Ograniczenie to ma chronić pracodawcę przed nieuzasadnionym ujawnieniem informacji objętych tajemnicą przedsiębiorstwa w toku procesu, pamiętać należy, iż nie zawsze pracodawca kieruje się złą wolą odmawiając udostępnienia pewnych informacji, w takich przypadkach zasadna jest ochrona tych informacji przed nieuzasadnionym ujawnieniem w toku procesu.
Jak widać ustawodawca w art. 16 ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji stara się zabezpieczyć równocześnie interesy Rad Pracowników jak i pracodawców poprzez wprowadzenie możliwości ograniczenia dostępu do niektórych informacji, a także przez konieczność dochowania tajemnicy w przypadku uzyskania informacji objętych tajemnicą przedsiębiorstwa. Jednakże umożliwia także przeprowadzenie badania zasadności nieujawnienia bądź żądania zachowania tajemnicy poszczególnych informacji.
Stan prawny: 2 stycznia 2013 roku
Podstawa prawna: ustawa z dnia z 7 kwietnia 2006 o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji, ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy
Krzysztof Sosnowski, prawnik
Treści dostarcza: www.iuslaboris.pl Sp. z o.o., patron merytoryczny Wojewódka i Wspólnicy Sp.k.
