Rodzaje wkładów komandytariusza
[23.10.2012] Zgodnie z treścią art. 108 § 1 KSH komandytariusz ma możliwość wniesienia wkładu w wartości niższej niż suma komandytowa określona w umowie spółki, chyba że sama umowa stanowi inaczej.
Spółka komandytowa
Jak stanowi art. 102 KSH spółka komandytowa jest rodzajem spółki osobowej (obok spółki jawnej, partnerskiej i komandytowo-akcyjnej), mającej na celu prowadzenia przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której co najmniej jeden wspólnik odpowiada wobec wierzycieli bez ograniczeń (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.
Wspólnicy spółki komandytowej
Już powyższa kodeksowa definicja spółki komandytowej pozwala zauważyć, że podstawową cechą tej spółki, jest rozróżnienie dwóch rodzajów wspólników: komandytariusza i komplementariusza. W każdej spółce komandytowej musi występować co najmniej jeden komplementariusz i jeden komandytariusz. Komplementariusz to wspólnik, który ma w spółce prawa i obowiązki takie jak wspólnicy spółki jawnej, odpowiada wobec wierzycieli całym swoim majątkiem solidarnie wraz z pozostałymi komplementariuszami oraz ze spółką.
W przeciwieństwie do powyższego, odpowiedzialność komandytariusza jest ograniczona. Odpowiada on za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli jedynie do wysokości sumy komandytowej, określanej w umowie spółki i jest wolny od odpowiedzialności w granicach wkładu wniesionego do spółki. Jeżeli wartość wniesionego przez komandytariusza wkładu jest niższa od sumy komandytowej, odpowiada on do wysokości różnicy między wartością wniesionego wkładu a sumą komandytową, gdy zaś wartość wniesionego wkładu jest równa lub wyższa do sumy komandytowej, to w takiej sytuacji komandytariusz jest całkowicie zwolniony od odpowiedzialności wobec wierzycieli spółki.
Obowiązek wniesienia wkładu
Zgodnie z treścią art. 108 § 1 KSH komandytariusz ma możliwość wniesienia wkładu w wartości niższej niż suma komandytowa określona w umowie spółki, chyba że sama umowa stanowi inaczej. Powyższe odnosi jednak – jak wskazywano już powyżej – skutki w zakresie odpowiedzialności komandytariusza, ponieważ ponosi on wtedy odpowiedzialność osobistą do wysokości różnicy między wartością wniesionego wkładu a sumą komandytową.
Taka sytuacja jest często korzystna z punktu widzenia wierzycieli, np. w sytuacji, gdy spółka nie ma już majątku pochodzącego z wartości wniesionych przez wspólników wkładów, ponieważ mogą oni w takiej sytuacji skierować swoje roszczenie do komandytariusza i zaspokoić się do wysokości niewniesionego przez niego wkładu.
Co szczególnie istotne, mimo że komandytariusz ma możliwość wniesienia wkładu w wartości niższej niż suma komandytowa, to nie ma możliwości zwolnienia go z tego obowiązku w sposób całkowity. Kodeks zakazuje zwolnienia komandytariusza z obowiązku wniesienia wkładów postanowieniem wspólników, uznając takie postanowienie za nieważne (patrz: art. 108 § 2 KSH). Powyższe oczywiście nie wyklucza dokonywania zmiany umowy spółki komandytowej, poprzez rozszerzenie lub ograniczenie zobowiązania komandytariusza do wniesienia wkładu. Zakazana jest jednak zmiana umowy spółki, która w sposób całkowity wyłączałaby obowiązek komandytariusza do jego wniesienia.
Wkład komandytariusza
Wkłady komandytariusza dzieli się w literaturze przedmiotu na trzy rodzaje:
- wkłady pełne,
- wkłady warunkowe oraz
- wkłady niedopuszczalne.
Wkłady pełne są to wkłady, które komandytariusz może wnieść w każdej sytuacji. Zaliczamy do nich prawo własności nieruchomości lub rzeczy ruchomych, czy też środki pieniężne. Wartość wniesionych do spółki wkładów pełnych ma wpływ na opisaną powyżej odpowiedzialność komandytariusza wobec wierzycieli spółki; jeżeli ich wartość jest równa wysokości sumy komandytowej lub wyższa, komandytariusz zostaje zwolniony z odpowiedzialności osobistej wobec wierzycieli spółki.
Wkłady warunkowe określa art. 107 § 2 KSH, zaliczając do nich zobowiązanie do wykonania pracy lub świadczenia usług na rzecz spółki, jak również wynagrodzenie za usługi świadczone przy powstaniu spółki (tzw. prowizja grynderska). Mogą one stanowić wkład komandytariusza jedynie wtedy, gdy wartość innych wniesionych przez niego wkładów jest równa lub wyższa wysokości sumy komandytowej. Zwrot komandytariuszowi wkładów służących pokryciu sumy komandytowej, powodujący brak pokrycia sumy komandytowej wkładami pełnymi nie unieważnia wniesienia wkładów warunkowych. Wartość wkładów warunkowych nie ma jednak jakiegokolwiek wpływu na wyłączenie lub ograniczenie osobistej odpowiedzialności komandytariusza względem wierzycieli spółki.
Do wkładów niedopuszczalnych zaliczamy udziały wspólnika w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcje w spółce akcyjnej, jeżeli ta spółka (z o.o. lub akcyjna) jest komplementariuszem danej spółki komandytowej, a jej wspólnik lub akcjonariusz komandytariuszem tej samej spółki komandytowej.
Zakaz wnoszenia wkładów niedopuszczalnych ma charakter bezwzględny. Komandytariusz nie może od niego uchylić poprzez wniesienie innych wkładów na pokrycie sumy komandytowej. W piśmiennictwie podnosi się konieczność rozszerzenia zakazu wnoszenia wkładów niedopuszczalnych także na komplementariuszy, ponieważ na mocy obecnych przepisów nie ma przeszkód, aby wnosili oni do spółki komandytowej udziały lub akcje spółki będącej komplementariuszem tej konkretnej spółki komandytowej.
Podkreślenia wymaga, że KSH dzieli wkłady w spółce komandytowej także na pieniężne i niepieniężne (aporty). W przypadku wniesienia tych ostatnich, zgodnie z art. 107 § 1 KSH, w umowie spółki określić należy przedmiot tego świadczenia (aport), jego wartość, jak również osobę wspólnika wnoszącego takie świadczenie niepieniężne
aplikant radcowski Magdalena Stachal, Kancelaria Nowosielski, Gotkowicz i Partnerzy – Adwokaci i Radcy Prawni z Gdańska.
Treści dostarcza: Kancelaria Nowosielski Gotkowicz i Partnerzy – Adwokaci i Radcy Prawni
