Forward w zabezpieczaniu się przed ryzykiem walutowym
[20.05.2009] Istnieje wiele instrumentów, które można wykorzystywać przy zabezpieczaniu się przed ryzykiem walutowym.
Forward walutowy jest najczęściej stosowaną formą, wynika to głównie z niskich kosztów oraz dużej dostępności tego instrumentu dla przedsiębiorstw. Jednym z najprostszych instrumentów pochodnych jest terminowa transakcja forward. Wiąże się ona z rozliczeniem kontraktu w określonym czasie w przyszłości po ustalonej z góry cenie (cena rozliczenia).
Jest to pewnego rodzaju umowa pomiędzy dwiema stronami, gdzie jedna ze stron zobowiązuje się do kupna określonego instrumentu bazowego, natomiast druga strona do jego sprzedaży. Kupujący zajmuje na rynku walutowym pozycje długą (long position), natomiast sprzedający pozycję krótką (short position).
W transakcjach forward poza stronami może brać udział również pośrednik (dealer). Strony uzgadniają między sobą podstawowe parametry kontraktu, takie jak cena, czas rozliczenia czy ilość instrumentu bazowego. Rozliczenie może polegać na fizycznym dostarczeniu instrumentu bazowego albo rozliczeniu gotówkowym, gdzie strony naliczają sobie jedynie różnice między ceną bieżącą a ustaloną w kontrakcie ceną rozliczenia.
Porównując poziom kursu walutowego w dniu rozliczenia (cena bieżąca) z ustalonym w tym kontrakcie kursem rozliczenia określa się poziom zysku czy strat dla stron zawierających daną transakcję. W przypadku gdy cena bieżąca jest wyższa od ceny rozliczenia właściciel kontraktu, który zajął pozycje długą osiąga zysk, a kiedy cena ta jest niższa osiąga stratę. Bilans zysku i strat dla drugiej strony, zajmującej w tym samym czasie pozycję krótką na kontrakcie jest odwrotny. Wartym podkreślenia jest fakt, że zarówno strata, jak i zysk może być nieograniczony.
Forward jest instrumentem symetrycznym, co oznacza, że zysk dla jednej strony kontraktu stanowi jednocześnie stratę dla drugiej strony. W przypadku gdy kurs bieżący w dniu rozliczenia kontraktu jest wyższy niż kurs rozliczenia, to strona zajmująca pozycję długą w kontrakcie otrzymuje kwotę pieniężną wynikającą z przemnożenia wielkości kontraktu oraz różnicy pomiędzy kursem bieżącym a kursem rozliczenia. Jeżeli kurs bieżący w dniu rozliczenia kontraktu jest niższy niż kurs rozliczenia, to strona zajmująca krótką pozycję w kontrakcie otrzymuje kwotę pieniężną wynikającą z przemnożenia wielkości kontraktu przez różnicę pomiędzy kursem bieżącym a kursem rozliczenia.
Forward jest kontraktem niestandaryzowanym. Oznacza to, że może być zawarty na dowolną ilość instrumentu bazowego oraz na dowolny termin rozliczenia. Tak naprawdę decydują o tym strony zawierające umowę. Kontraktami forward handluje się wyłącznie na rynku pozagiełdowym, nie ma regulowanego rynku obrotu tymi instrumentami. Zawarcie umowy nie wymaga wniesienia depozytu początkowego, płatność następuje dopiero w dniu rozliczenia danego kontraktu. Może się to wiązać z dużym ryzykiem niedotrzymania przez strony warunków kontraktu.
W przypadku zawierania transakcji przez klientów stałych ryzyko to maleje. Konsekwencją jest fakt, iż do rynku pozagiełdowego dopuszczane są duże korporacje, banki czy rządy cieszące się dużym zaufaniem dealerów. Ze względu na fakt, że instrument ten nie wymaga żadnego wkładu początkowego, jest stosunkowo tani. Z kolei brak standaryzacji wpływa ma ograniczą płynności forwardu. Jeżeli jedna ze stron zdecydowałby się na odstąpienie od danej transakcji przed okresem rozliczenia, może mieć duże problemy z upłynnieniem na rynku tego instrumentu.
Zabezpieczanie się przed ryzykiem kursowym za pomocą walutowych kontraktów forward polega na zajęciu pozycji przeciwstawnej w stosunku do pozycji zajmowanej na danej walucie wynikającej z zawartego kontraktu handlowego. Tym samym niezależnie od tego, w którym kierunku zmieni się kurs walutowy, strata osiągnięta na jednej z tych pozycji powinna zostać zrekompensowana zyskiem poniesionym na drugiej. Podmiot narażony na ryzyko kursowe chcąc zabezpieczyć długą pozycje walutową w określonej walucie powinien zając krótką pozycję na kontrakcie forward opiewającą na tą walutę, a tym samym sprzedać kontrakt forward.
Dzięki temu może uchronić się przed aprecjacją kursu waluty krajowej. Forward walutowy jest instrumentem stosowanym najczęściej przez przedsiębiorstwa w procesie zabezpieczania się przed ryzykiem walutowym. Główne tego powody to brak wkładu początkowego w zastosowaniu danej strategii oraz prostota działania forwardu. Duża skuteczność tej metody oraz łatwość przewidzenia przyszłych przepływów pieniężnych w zależności od kształtowania się kursu walutowego sprzyja popularyzacji tego instrumentu.
Marzena Mliczak / IPO.pl
