Domy aukcyjne – soczewka rynku
[27.05.2009] Zainteresowanie sztuką i jej kolekcjonowaniem w Polsce ma długą tradycję. Jednak mało sprzyjające warunki historyczno-społeczne nie pozwoliły na wytworzenie się we wcześniejszym okresie domów aukcyjnych, traktowanych jako instytucje zajmujące się szeroko pojętym obrotem dziełami sztuki.
W XIX wieku najbardziej popularną formą sprzedaży dzieł sztuki były salony prowadzone przez znawców, a zarazem marchandów sztuki. Formuła sprzedaży aukcyjnej pojawiła się dopiero pod koniec lat 80-tych XX wieku. Agencja Aukcyjna (z czasem Dom Aukcyjny) Unicum była najstarszą firmą w Polsce, która zapoczątkowała organizowanie aukcji dzieł sztuki. Pierwsza aukcja odbyła się w czerwcu 1988 roku. W ciągu 10 lat działalności w Unicum zorganizowano łącznie 95 aukcji, których przedmiotem były zarówno malarstwo, rzeźba, rzemiosło artystyczne jak i książki, starodruki, rękopisy oraz przedmioty kolekcjonerskie (filatelistyka). Był to wówczas jedyny dom aukcyjny w Polsce o tak szerokiej ofercie.
Obecnie w Warszawie działa kilka liczących się domów aukcyjnych. W ciągu miesiąca odbywa się około dziesięciu aukcji sztuki dawnej i współczesnej. Aukcja staje się nie tylko miejscem zawierania transakcji, ale również wydarzeniem towarzyskim i miejscem spotkań kolekcjonerów. Definicja domu aukcyjnego jest bardzo jasna i przejrzysta. Organizowane aukcje z mniejszą lub większa częstotliwością, stają się punktem wyjścia dla wielu działań mających na celu zaprezentowanie jak najlepszych i jak najciekawszych przedmiotów. Aukcja i przede wszystkim jej wyniki są wyznacznikiem zainteresowań i preferencji kupujących, a także ogólnej kondycji rynku sztuki.
Sama aukcja jest końcowym efektem pracy wielu ludzi. Przyjęcie lub znalezienie obiektu, który może znaleźć się w ofercie, to dopiero początek. Pierwszym krokiem jaki podejmują pracownicy domu, jest stwierdzenie autentyczności. Czasami jest to tylko kwestia uzyskania potwierdzenia od ekspertów, czasami przy pracach budzących większe wątpliwości, jest to dłuższy proces. Rozpoczyna się wtedy prawdziwa praca wywiadowcza. Celem jej jest uzbieranie jak największej ilości informacji na temat danego obiektu.
Skąd pochodzi, jaka była droga, którą pokonał nim dotarł w nasze ręce, czy był gdzieś reprodukowany, opisany, katalogowany, czy przechodził konserwacje, gdzie był oprawiany. Wszystkie te informacje służą jako argumenty w przypadku rozwiania lub potwierdzenia wszelkich wątpliwości. Dzięki dokładnemu badaniu łatwiej jest oszacować wartość obiektu i ustalić cenę wywoławczą do licytacji. Cena taka nie musi odzwierciedlać pełnej wartości obiektu. Jest znanych wiele rodzajów aukcji. Często domy aukcyjne wystawiają przedmiot z ceną wywoławczą nawet 50 proc. niższą od ceny galeryjnej.
Istnieją także systemy aukcyjne, gdzie potencjalny nabywca jest informowany w katalogu aukcyjnym o szacowanej wartości – nazywa się to estymacją aukcyjną. Sama licytacja stratuje wtedy od 30 proc. poniżej oznaczonej estymacji. Na świecie licytuje się w dół i w górę, czasem licytuje się przez składanie pisemnych, tajnych ofert, z których wygrywa najwyższa. Jednak uprzywilejowany zwycięzca płaci kwotę, którą zgłosił jego najbliższy konkurent. Taki system nazwany jest od nazwiska pomysłodawcy, systemem Vickrey’a.
Dodatkowo dom aukcyjny skupia wokół siebie ekspertów, miłośników i kolekcjonerów, co daje niepowtarzalną możliwość spotkań i konfrontacji, zaciętych dyskusji i spokojnych rozmów na temat sztuki i rynku antykwarycznego.
Działalność domu aukcyjnego opiera się na możliwościach jakie daje sformalizowana formuła sprzedaży dzieł sztuki. Domy biorą na siebie odpowiedzialność za sprzedawane dzieła sztuki, wynikającą z poczucia wiarygodności. Sprzedaż danego obiektu na aukcji zapewnia mu wyraźny ślad jaki zostawia w notowaniach. Historia jego staje się łatwiejsza do zrekonstruowania i prześledzenia. Domy aukcyjne to największe instytucje na świecie zajmujące się obrotem dziełami sztuki.
Dzięki temu mogą prowadzić wiele usług, które są niezwykle atrakcyjne dla kolekcjonerów i zwykłych klientów. Począwszy od wyceniania i określania autentyczności prac, domy aukcyjne mogą prowadzić rozbudowane działy sprzedaże obsługujące kompleksowo każdego klienta. Doradzają w oprawie, sprowadzaniu obiektów z zagranicy, czy konserwacji i oświetleniu. Dzięki swoim możliwościom mogą oferować klientom rozwiązania finansowe, tj. kredyty pod zastaw kolekcji, portfele inwestycyjne, kredyty na zakup dzieł sztuki oraz ubezpieczenia.
Domy aukcyjne nie są więc tylko sprzedawcami dzieł sztuki, ale są soczewką całego rynku, skupiającą potrzeby kolekcjonerów i klientów. Czasami dzięki jednemu wynikowi na aukcji, zmienia się bieg historii dla prac danego artysty. Także nowe nazwiska artystów pojawiają się na aukcjach. W przypadku gdy znajdują akceptację kupujących, ich wyniki znacząco się poprawiają. Jeśli rynek dalej będzie się rozwijał, jak miało to miejsce w ciągu ostatnich czterech lat, zapewne wachlarz możliwości domów aukcyjnych w Polsce poszerzy się.
Michał Olszewski
dyrektor działu sprzedaży Desa Unicum
Treści dostarcza portal InwestycjeAlternatywne.Pl
