Epidemia koronawirusa ograniczyła działalność wielu firm w Europie Środkowo-Wschodniej (CEE), powodując problemy finansowe oraz konieczność tymczasowego przeniesienia części pracowników na pracę zdalną.
Połowa najemców biur w regionie podjęła negocjacje z właścicielami nieruchomości, dotyczące przede wszystkim obniżek czynszów – wynika z raportu CBRE „CEE Occupier Survey”. Ich efekty okazały się satysfakcjonujące dla 17% najemców. W Polsce odsetek w pełni zadowolonych wyniósł 24%, co plasuje nas na pierwszym miejscu w Europie Środkowo-Wschodniej. Częściowo usatysfakcjonowana jest prawie jedna trzecia najemców w naszym kraju, która wciąż oczekuje większej elastyczności.
– Pogorszenie sytuacji finansowej i ograniczenie możliwości korzystania z przestrzeni biurowej skłoniło wielu najemców do podejmowania rozmów na temat negocjacji umów i czynszów. Okazuje się, że wiele z nich, choć niełatwych, było udanych, szczególnie w Polsce. Ciekawym wyzwaniem dla rynku może być teraz fakt, iż część firm oczekuje większej elastyczności przy zawieraniu umów, obejmującej np. krótszy czas wynajmu. Jednocześnie jednak zainteresowanie nowoczesną powierzchnią w centrach miast nie słabnie i póki co wszystko wskazuje na to, że epidemia nie pozostawi w tym roku znaczącego śladu w poziomach stawek czynszowych czy innych warunkach wynajmu – mówi Łukasz Kałędkiewicz, członek zarządu operacyjnego CBRE Polska, Senior Director, Head of Advisory & Transaction Services.
Według danych CBRE sytuacja związana z koronawirusem skłoniła ponad połowę najemców biur w Polsce do podjęcia dyskusji z właścicielami nieruchomości na temat warunków najmu powierzchni. Niemal czterech na dziesięciu zdecydowało się zawalczyć o obniżki czynszów, a około 13% negocjowało uzyskanie okresów wolnych od ponoszenia kosztów wynajmu. Jedna czwarta uznała efekty za satysfakcjonujące, co jest najwyższym wynikiem w regionie CEE, a 31% osiągnęło nie w pełni zadowalające rezultaty i wciąż oczekuje większej elastyczności. Natomiast 45% nie uzyskało korzyści.
Obniżki czynszów najczęściej omawiane
Dla większości firm z Europy Środkowo-Wschodniej renegocjacje warunków wynajmu biur, opustoszałych podczas początku epidemii koronawirusa, okazały się trudniejsze niż dla polskich. W pełni zadowolonych z rezultatów jest 17% przedsiębiorców w całym regionie, a jedna czwarta oczekuje więcej, mimo uzyskania częściowych korzyści. Ponad połowie (58%) właściciele nie zaproponowali żadnych ułatwień.
Podobnie jak w Polsce, w pozostałych krajach regionu najczęściej dyskutowane były obniżki czynszów, o które zabiegała niemal jedna trzecia wynajmujących. Dużo odważniej niż w naszym kraju walczono o „wakacje czynszowe”, całkowite czasowe zniesienie opłat – ten temat podjęło 32% najemców w CEE. Pojawiły się również rozmowy o dopłatach właścicieli nieruchomości do wyposażenia biura.
– Polscy przedsiębiorcy zdecydowanie rzadziej niż reszta regionu decydowali się na dyskusje o zawieszeniu opłat za wynajem biura, koncentrując się raczej na czasowych obniżkach lub tzw. „wakacjach czynszowych” uzasadnianych przede wszystkim mniejszą eksploatacją przestrzeni. Takie negocjacje mogły obejmować np. określoną ilość miesięcy wolnych od czynszu w zamian za wydłużenie umowy najmu. To mniej roszczeniowe podejście mogło okazać się przyczyną większego powodzenia rozmów i satysfakcji z rezultatów – mówi Łukasz Kałędkiewicz.
Źródło: CBRE
